Stilte!!!

De ene stilte is de andere niet. De gespannen stilte waar je een speld kunt horen vallen is een andere dan de rustige stilte in de woonkamer waar je de klok kunt horen tikken. De gewijde stilte van een herdenking kan best prettig zijn, als ie niet te lang duurt, terwijl een verbeten zwijgen tijdens de avondmaaltijd zenuwslopend is.

Stiltes zijn per definitie een afwezigheid van geluid, maar ze hebben niet altijd dezelfde functie. Soms heb je een stilte nodig om je eigen gedachten eens te kunnen afmaken, soms is de stilte juist bedoeld om de aandacht op iets anders of op de ander te richten. Het wordt ingewikkeld als dat in de war raakt, zoals op de bekendste stilteplek van Nederland: de stiltecoupé. Daar wordt uitdrukkelijk gevraagd om je mond te houden, dankzij de stickertjes zelfs aan ‘beelddenkers’, zoals analfabeten tegenwoordig worden genoemd. Die laatsten kunnen uit het raam kijken en muziek luisteren op hun koptelefoon, terwijl de rest van de coupé ernstig leest.

Het zwijgen in zo’n stiltecoupé is zeker tijdens de spits bepaald enerverend, omdat er altijd wel argeloze studenten neerstrijken. Dat zijn geen beelddenkers en ze kijken ook niet erg om zich heen, dus ze beginnen al gauw met elkaar te fluisteren. We kunnen wat komen moet niet meer bezweren… Wie in de coupé gaat straks ingrijpen? Rustig lezen, een column tikken of desnoods slapen gaat niet meer, er hangt een spanning in de lucht die tot een uitbarsting moet komen. Natuurlijk, de studenten verbreken de stilte, maar de beroepsgeïrriteerde medereiziger die daar beleefd maar inwendig kokend wat van zegt, verbreekt de vredige sfeer waar het juist om begonnen was. De studenten gaan dan maar op het balkon zitten, zoals dat verwarrenderwijs nog steeds heet, maar het duurt lang voor de resterende reizigers zich weer tot boek of iPhone kunnen bepalen.

Samen stil zijn omdat het moet, werkt blijkbaar niet. Je bent voortdurend gespitst op de eerste de beste verstoring in plaats van op je boek. Stilte is een toestand die eigenlijk helemaal geen gezelschap verdraagt, hooguit van een gelijkgestemde. De zoektocht naar een stilteplek draait dus vooral om een plek waar je alleen kunt zijn. Desnoods is dat de wc.