Thema: op zoek naar klimaatrechtvaardigheid

In dit Theologisch drieluik staat ecotheologie centraal: een thema dat steeds meer prominent is, en al een aantal jaren mijn hart heeft. Gezien de huidige leefomstandigheden is het hard nodig om hierover te schrijven. Er is inmiddels veel gezegd en geschreven over het klimaat en de Copernicaanse omwenteling die nodig is. Waar staat de ecotheologie in dit alles?

Recent is onder redactie van Cornelia Füllkrug-Weitzel, presidente van ‘Brot für die Welt’, het boek Klima geht uns alle an. Gedanken zur Lage der Schöpfung verschenen. De bijdragen laten zien hoe de klimaatcrisis vooral mensen in het zuiden van de wereld treft en daarmee een beroep doet op de hulp en solidariteit uit het noorden van de wereld. Sterker nog, wat in de afgelopen decennia gewonnen is aan welzijn en waardigheid in de leefomstandigheden van de armsten, dreigt nu weer verloren te gaan.

De christelijke natuurbeweging A Rocha heeft ‘de wind mee’. Klimaat en milieu staan volop in de belangstelling. Maar weet u ARocha ook te vinden…? Vandaar dit artikel hier.

Waarom zou je voor de aarde zorgen als die toch zal vergaan? Als God van plan is de aarde te vernietigen, is het dan zo’n probleem als we die ondergang nog wat bespoedigen? Voor een behoorlijk aantal mensen, vooral gelovigen van Amerikaanse fundamentalistische snit, zijn dit reële vragen. En hebben ze niet een punt? Want in tegenstelling tot wat de klimaatbeweging beweert is er in de Bijbelse traditie wel degelijk de hoop en verwachting dat er een nieuwe aarde, een ‘planeet B’ zal komen.

IJskappen smelten, de zeespiegel stijgt. De aarde raakt uitgeput. En in onze hoop op internationale klimaatafspraken en maatregelen dreigen we steeds weer teleurgesteld te worden. Je zou er bijna apathisch van worden. Wat kunnen wij als simpele mensen doen tegen die overweldigende bewegingen in natuur, milieu en klimaat? Meer dan we denken.

In dit artikel, dat gebaseerd is op mijn lezing tijdens het Nationaal Religiedebat 2021, beschrijf ik in vogelvlucht een aantal aspecten van de complexe dynamiek tussen religie en klimaatverandering.[1] Zijn er lijnen te ontdekken in de houding van christenen en andere gelovigen tegenover klimaatverandering?

In haar drieluik over ecotheologie houdt Yanniek van der Schans een terecht en broodnodig pleidooi om een andere koers te gaan varen als welvarende, westerse mensen en ‘kerk’. Dat dienen we te doen op grond van bijbelse rechtvaardigheid en naastenliefde. Die visie onderschrijf ik van harte. Toch valt de ecotheologie (of ecologische theologie) als vakgebied niet samen met de persoonlijke christelijke roep om een vernieuwde ecologische levensstijl en praxis, wat Van der Schans lijkt te impliceren (met name in deel 2 en 3 van haar drieluik).

Het is hard  nodig dat de verhoudingen tussen mensen  en de natuur hersteld worden. Groene theologie draagt bij aan het denken over die verhouding door te kijken naar het hele plaatje. Wat is de plaats van mensen in het grote geheel van Gods schepping?

Van de Klimaatmars in Amsterdam op 10 maart naar de vraag wat we, als kerken in Nederland, zelf kunnen doen aan ‘verduurzaming’. Is uw kerk al een Groene Kerk?

We hebben bomen hard nodig in de strijd tegen klimaatverandering. Ze houden water vast en nemen broeikasgassen op. Kunnen wij onze leefwijze aanpassen? Minder consumeren waardoor minder bomen gekapt hoeven te worden? Overstappen op een meer plantaardig dieet?