‘Ben ik de enige?’ is een vraag die je misschien maar niet zo vaak moet stellen. Het is een vraag die kan voortkomen uit onzekerheid, om te controleren of we uit de toon vallen. Er zit ook iets in die vraag dat angst oproept: bang zijn om op te vallen, om boven het maaiveld uit te steken.

Wie de enige is, valt op, maakt geen onderdeel uit van de grote groep, die kan alleen komen te staan. Wil je dan wel zo’n ‘enige’ zijn? Dat vraagt nogal wat van je.

Staan voor het goede

Soms zijn we de enige met een mening die we als verstandig en goed beschouwen. Of we zijn de enige die op een bepaalde manier handelen, gedreven door waarden die belangrijk zijn om hoog te houden of onder de aandacht te brengen. Waarden waar we als mensen niet onverschillig tegenover zouden moeten staan, maar die ons aan het hart zouden moeten gaan: solidariteit, liefde, medemenselijkheid, barmhartigheid en gerechtigheid. Dan is het sterk om de enige te zijn.

Wat maakt mij anders

Het mooie van de enige zijn, is dat jij daardoor speciaal, uniek, uitverkoren bent. De keerzijde kan zijn dat het je apart zet: je bent anders, je wijkt af van wat gangbaar is. Dat kan in sociaal opzicht vóór of tegen je werken.

Kunstenaars hebben dit bijzondere nodig om zich te onderscheiden, zichzelf uit te drukken op een unieke manier. Misschien lopen zij wel voorop in de zoektocht naar wat een mens uniek maakt. Wat maakt mij anders dan de ander? Wat maakt mij ‘mij’?

Soms kan dit uniek-zijn ons iets leren over de diepere betekenis van mens-zijn. Maar jezelf als outsider ervaren of door anderen als outsider beschouwd worden, kan ook bijzonder ongemakkelijk zijn en eenzaam maken. Je ligt eruit. Je wordt door anderen juist niet opgemerkt.

Verrassend

Enig zijn staat ook voor olijk, leuk, innemend, aardig, verrassend.

‘Wat enig dat jij dit zegt.’ Dat had ik niet van jou verwacht. Een uniek, humoristisch aspect van jou. Maar ‘het enige’ is ook het laatste wat overblijft: ‘Wachten was het enige wat we konden doen.’

Ben ik echt uniek?

Ben ik de enige? is ook een vraag die tot onderzoek kan leiden: ben ik wel echt de enige die dit bedenkt? Alsof niemand anders op dit idee, op deze gedachte kan komen. Is er werkelijk geen tweede die dit kan?

Van Jeruzalem naar Emmaus

‘Bent u de enige?’ Het is de vraag die aan de verrezen Jezus wordt gesteld als hij meeloopt met twee van zijn leerlingen die op weg zijn naar het dorp Emmaus. Zij zijn in de veronderstelling dat Jezus gestorven is en in het graf ligt. Deze Emmausgangers vragen: bent u de enige in Jeruzalem die niet weet wat er dezer dagen is gebeurd? Een unieke ontmoeting met iemand die de ontgoocheling van de leerlingen na het overlijden en verrijzen van hun Heer niet heeft meegekregen. Uitzonderlijk. Het kan bijna niet, want de wereld stond voor hen op zijn kop! Deze man moet dat toch meegekregen hebben of heeft hij onder een steen gelegen?Verbazing alom.

Het wordt Pinksteren

Maar onderweg met Jezus naar Emmaus wordt het vuur ontstoken waarover de leerlingen later zullen zeggen: ‘Brandde ons hart niet toen Hij voor ons de Schriften ontsloot?’ Hij leefde solidariteit, liefde, medemenselijkheid, barmhartigheid en gerechtigheid voor – enig met God, in alle oprechtheid en waarachtigheid. Is Jezus enig in zijn soort, door dit verhaal dat een vurige uitwerking heeft? Zijn Geest mag in ieder geval vaardig worden over ons en ons hart laten branden. Als ons hart vlam vat, blijven we vast niet de enigen die dat ervaren.