Van appel tot zwavel

Een klein lexicon van geuren in de bijbel

Marga Haas is theoloog en geestelijk verzorger in een hospice.

Aart Mak is pastor bij Kerk Zonder Grenzen, het omroeppastoraat van Radio Bloemendaal. Beiden zijn redactielid van Open Deur.

…zoet is de geur van je huid, je naam is een kostbaar parfum…

Zijn wangen zijn als balsemtuinen die overheerlijk geuren .

…je adem als de geur van appels…

(HOOGLIED 1:3, 5:13 EN 7:9)

FEESTELIJKE GEUR

Genoemd in Prediker (9:8) als manier om het leven glans te geven. Aan dierlijk vet werden, na bewerking met melk of honing, geurige kruiden of bloemblaadjes toegevoegd. In kleine, vaak albasten kruikjes werd zulke zalf bewaard voor bijzondere dagen. De Prediker pleit ervoor om elke dag als bijzonder te zien.

HOOGLIED

Alles geurt in dit boekje over twee verliefde mensen. Tegen wat zij bij elkaar opsnuiven, kan geen parfum, kostbaar kruid of balsem op. Volgens de mysticus Johannes van ’t Kruis gaat het niet om twee mensen, maar om de ziel die zich als een geurend bloembed opent voor Christus.

MIRRE

Mirre is genoemd naar zijn geur: het betekent ‘bitter’. Die geur maakt dat mirre symbool staat voor het lijden en de dood van Christus. Leuk kraamkadootje dus van de wijzen uit het Oosten! Nicodemus neemt een rijke hoeveelheid mirre mee om Jezus’ lichaam na zijn dood mee te balsemen.

NARDUS

Een destillaat van de wortelstok van het narduskruid, oorspronkelijk afkomstig uit de Himalaya. In de vorm van amberkleurige olie gebruikt in parfums, zoals ook genoemd in het Hooglied. In zuivere vorm uiterst kostbaar. Toen een vrouw dat uitgoot over Jezus (Marcus 14:3), herinnerde dat aan een ander gebruik van nardusolie: bij een begrafenis.

VELD

De geur van het veld wordt genoemd in het verhaal waarin zoon Jacob vader Izaäk bedriegt door zich te hullen in de kleren van broer Esau (Genesis 27). Esau bracht dag en nacht door in het veld. Hij zal niet geroken hebben naar de wilde frisheid van limoenen, maar eerder naar dieren – dus naar urine, drek en zweet.

Laat onze woorden stijgen voor uw gezicht als wierook zie in ons het verlangen een mens te zijn van U. Kom, adem ons open!

WIEROOK

Wierook is de hars van de wierookboom; die beschermt zich met deze geur tegen insecten. In de kerk staat wierook symbool voor het ten hemel opstijgende gebed. Maar er was nog een reden om het te branden: tegen de ‘rijke stinkerds’, die begraven lagen in de kerk. De wierook maskeerde de lijklucht prima.

WIJZELF

Verrassing! Wij mensen zijn zelf een bijbelse geur. ‘God verspreidt door ons de kennis over hem als een aangename geur. Wij zijn [namelijk] als de wierook die Christus brandt voor God.’ (2 Korintiërs 2:14-15) nodig – en dat in ruime hoeveelheden. Ook Aäron en zijn zonen moesten ermee geheiligd worden, zodat ze als priester konden dienen.

ZALFOLIE

De hele ontmoetingstent van het oude volk Israël, met alles wat erin is, moest geheiligd worden met zalfolie. Kosten noch moeiten werden gespaard: mirre, kaneel, kalmoes, kassia en olijfolie waren

ZWAVEL

Wij associëren het waarschijnlijk eerder met lucifers, maar laat een middeleeuwer zwavel ruiken en hij denkt dat de duivel in de buurt is. Ook de toorn Gods geurt hiernaar – denk aan de steden Sodom en Gomorra . Toch heeft zwavel ook een positieve kant: het zuivert. .

Tip:

Drogisterij Van der Pigge, Gierstraat 3 in Haarlem is een paradijs voor je neus. Als je ernaar vraagt, is er zwavel, kaneel, kalmoes, saffraan, wierook en mirre en nog veel meer te krijgen. Nardusolie is voor € 17,95 te koop, maar – let op – in een minuscuul flesje van 2,5 milliliter!