Van stilstand naar beweging door een noodschreeuw, een belofte, een woord, een stem

Inspirerende bewegingen

Door de tijden heen kwamen en komen bewegingen op gang. André Wesche gaat met zevenmijlslaarzen door de geschiedenis en geeft een overzicht van positieve, inspirerende bewegingen. Als eerste noemt hij de beweging die met Jezus van Nazareth begon en tussen ‘Pasen en Hemelvaart’ op gang kwam.

Het begon met een enkeling, Jezus uit Nazareth. Een joodse man, die rondtrok en het goede nieuws van het komende Koninkrijk van God begon rond te vertellen en mensen bewoog tot een nieuwe manier van leven en samenleven. Twaalf leerlingen verzamelde hij en hij zond hen uit om dit nieuwe verhaal aan de wereld te verkondigen. Hij riep een joodse schriftgeleerde, Paulus, om het goede nieuws tot in Athene en Rome te brengen.

Langzaam verspreidde dit nieuwe geluid zich door het Romeinse Rijk

Paulus vertelt hoe in Jezus Messias een bevrijdende God naar ons toekomt en ons leven nieuw maakt, als wij ons hoofd, ons hart en onze handen voor Hem openen, als zijn genade ons hiervoor ontvankelijk maakt. ‘Er zijn geen Joden of Grieken meer, slaven of vrijen, mannen of vrouwen – u bent allen één in de Messias Jezus.’ (Galaten 3:28). We zijn een gemeenschap van mensen die samen vieren, leren, delen, dienen en vrij leven. ‘Want in Hem leven wij, bewegen wij ons en zijn wij; zoals ook enkele van uw dichters gezegd hebben: Want wij zijn ook van Zijn geslacht.’ (Handelingen 17:28, Paulus was toen in Athene.)

Langzaam verspreidde zich dit nieuwe geluid door heel het toenmalige Romeinse Rijk. Er ontstonden kleine gemeenschappen van mensen van de Weg, christenen genoemd, die omzagen naar mensen in nood en armoede, en gingen helpen. Een nieuw verschijnsel in de Romeinse cultuur van die dagen, waar armen en behoeftigen naar de rand werden geschoven en niet gezien werden.

Tweeduizend jaar

Al tweeduizend jaar gaat deze beweging de wereld rond. Inspirerend en vernieuwend, en dan weer gestold, verblind door machtspolitiek, burgerlijk ingepakt tot nietszeggende braafheid. Steeds opnieuw zijn er bewegingen, groepen, die opnieuw iets van de oorspronkelijke boodschap van Jezus ontdekken en daarmee aan de slag gaan. Denk aan de opkomst van de monnikenbeweging. De Franciscaanse en de Dominicaanse beweging. De Moderne Devotie. Deze tegenbeweging vanuit de basis werd in gang gezet door Geert Grote (1340-1384), burgemeesterszoon te Deventer, magister van de Parijse Sorbonne en diaken van het bisdom Utrecht.

Het boek is een uitnodiging om open te gaan voor Jezus en hem te volgen

Een hoogtepunt van deze vernieuwingsbeweging is het boek De imitatione Christi (Over de navolging van Christus), samengesteld door Thomas van Kempen (1380-1471), monnik van het Sint-Agnietenklooster te Zwolle. Dit boek was voor velen een spirituele gids en wegwijzer. Centraal staat de uitnodiging aan elke individuele mens om open te gaan voor Jezus en hem op zijn weg te volgen. Wie zich door hem bemind weet, durft de weg van samenleven binnen te gaan. Het gaat om een innerlijke vernieuwing, een persoonlijke innigheid. Het hoofdthema is Jezus Christus, de minnaar die ons zoekt en in ons innerlijk, in ons hart, in onze ziel wil wonen. Hij wil dit om ons zo tot leerling, tot navolger, tot vriendin en vriend van Gods komend Koninkrijk om te vormen. Het boek nodigt de lezer uit om Jezus Christus na te volgen in zijn concrete leven. Het nodigt uit om de liefde van God bewust te worden en uit deze innerlijke bron te leven, te stromen.

Hierna komt de Reformatie, in gang gezet door Luther en Calvijn. Vervolgens de opwekkingsbewegingen in de negentiende eeuw. De oecumenische beweging vanuit de Wereldraad van Kerken (1948). De vernieuwingsbeweging vanuit het tweede Vaticaans Concilie (1962-1965). Het Conciliair Proces van gerechtigheid, vrede en heelheid van de schepping (1982) vanuit de Raad van Kerken.

‘Seculiere’ bewegingen

Dit zijn een aantal bewegingen in de ‘christelijke wereld’, maar er zijn ook bewegingen in de ‘seculiere wereld’, die belangrijke waarden aan de orde stellen. Om er een paar te noemen: de Verlichting, waarin het vrije denken de ruimte neemt. De Franse revolutie (1789), met vrijheid, gelijkheid en broederschap (helaas moesten de vrouwen nog ruim honderd jaar wachten op vrijheid en gelijkheid). De beweging voor de afschaffing van de slavernij. De inzet voor democratie (politieke partijen), de vrouwenbeweging (gelijke rechten, feminisme), de homobeweging (kleuren van de regenboog). Mensenrechtenbewegingen voor gelijke rechten voor mensen van kleur, van wit tot zwart en de oorspronkelijke bewoners. De vredesbeweging en de milieubeweging. Kortom, vele bewegingen die zich inzetten voor gerechtigheid (mensenrechten voor iedere mens, Amnesty International, Artsen zonder Grenzen), voor vrede (geweldloze communicatie) en voor de heelwording van onze aarde, onze planeet, die op het randje van een ramp balanceert.

In beweging komen voor een goed doel betekent wakker worden

Op weg gaan

Beweging. Een mooi woord! Beweging komt van het werkwoord bewegen en dat betekent: zich verplaatsen, in beweging komen, veranderen, op weg gaan.

Het duidt op een groep van mensen (groot of klein) die door en voor iets in beweging komt. De stilstand wordt bewogen door een appél, een noodschreeuw, een belofte, een gevaar, iets van waarde, iets dat betekenisvol is, een woord, een stem, het schone, goede en ware, iets dat raakt en om aandacht vraagt en een mens in beweging brengt, doet ademen en doet zoeken naar bondgenoten.

Een inspirerende beweging is inclusief

In beweging komen voor een goed doel betekent wakker worden. Opstaan uit de neoliberale, aan materie verslaafde en egocentrische gevangenis van het Grootkapitaal en de vonk van vrijheid terugvinden, die op zoek gaat naar het goede leven voor allen en onze aarde. Een beweging is een vrije ruimte, een ruimte van samenwerking waarin elke deelnemer/ster telt en van waarde is. Een beweging heeft een zekere mate van organisatie nodig, maar is altijd dienstbaar aan het doel en aan de veelkleurige ruimte van de beweging, waarin de dialoog centraal staat. Ruimte, vrijheid en dialoog zijn de noodzakelijke ingrediënten die een beweging tot een inspirerende beweging maken, waarin een mens zinvol kan handelen en zijn.

Het schone, goede, ware, echte

Een beweging is dus iets anders dan een partij, een bedrijf, een organisatie, een instituut, een instelling. Daar spelen immers hiërarchie en machtsverhoudingen een grote rol, en dogma’s, strategie en beleid een hoofdrol. Daar is het persoonlijke ondergeschikt aan het algemene, daar onderdrukt het moeten (voorschriften) het kunnen en mogen van mensen. Een inspirerende beweging beweegt mensen tot het goede voor allen en is dus inclusief. Een inspirerende beweging beweegt tot liefde doen, de aarde bewaren en de hemel ontdekken als de bron van het schone, het goede en het ware – het echte. Gemeenschap geneest en verbindt, waar individualisme vereenzaamt en angstig maakt. Inspiratie verandert het ik-tijdperk tot een open wij waarin wij vrij in- en uitademen.