Vrouwen in de kerk hebben hun eigen verhaal

De vrouw-en-geloofbeweging is niet meer zo zichtbaar als voorheen, maar leeft nog steeds. Sterker nog: hun boodschap (‘Vrouwen, verhef je stem!’) klinkt in de media en ook de paus roept daartoe op.

De vrouw-en-geloofbeweging heeft mij altijd tot in het diepst van mijn kern geïnspireerd. Zij bepaalt de manier waarop ik kerk en wereld bekijk. Binnen traditionele geloofsgemeenschappen is zij nauwelijks nog zichtbaar en daarmee is veel vrouwkracht voor ‘de kerk’ verloren gegaan. Dat heeft bij vrouwen veel frustratie opgeleverd.

Dat wil niet zeggen dat er geen bijeenkomsten meer zijn. Ik doe onderzoek naar de invloed van de oude vrouw-en-geloofbeweging op de deelnemende vrouwen, en vind het verrassend om te ontdekken hoeveel vrouwen elkaar toch op de een of andere manier hebben weten vast te houden. Sommige groepen weten zelfs nieuwe vrouwen bij hun bijeenkomsten te betrekken. De ontmoetingen zijn veel kleinschaliger, soms minder frequent en vrouwen ontmoeten elkaar veelal in een huiselijke setting. Degenen die elkaar zijn blijven ontmoeten hebben nog steeds aandacht voor elkaars verhalen en er komt bijna altijd een verdiepingsonderwerp op tafel.

‘Vrouwen, ik nodig jullie uit: praat, laat je stem horen’

Gezien de lauwe houding van parochies was het des te verrassender dat paus Franciscus in oktober 2021 (tijdens zijn toespraak bij de opening van het wereldwijde synodale proces) vrouwen opriep hun stem te laten horen in de weg naar de bisschoppensynode in 2023: ‘Vrouwen, ik nodig jullie uit: praat, laat je stem horen. Ik erken jullie frustratie en ongeduld.’

Deze oproep is in Nederland opgepakt door het Netwerk Katholieke Vrouwen (NKV). Het NKV heeft voorjaar 2022, met ondersteuning van onder andere prof. dr. Monique van Dijk-Groeneboer en in samenwerking met Nederlandse religieuzen, gezorgd voor een brede raadpleging door middel van een digitale vragenlijst. Tot hun grote verrassing hebben 2.238 vrouwen, in leeftijd variërend van 18 tot 98, de vragenlijst ingevuld. In hun eindrapport schrijft het NKV dat 70% van de respondenten in de leeftijdscategorie van 50-80 jaar valt.

Uit de resultaten van de enquête komt het gevoel niet gehoord en niet gezien te worden naar voren. Dat was ook een terugkerend punt bij de interviews van mijn onderzoek. Het NKV heeft hun rapportage aan de Nederlandse bisschoppen aangeboden en er daarnaast voor gezorgd dat er een samenvatting naar ‘Rome’ is gegaan.

‘We worden niet gehoord en gezien’

Als katholiek voelt het heel inspirerend dat doorsnee parochianen, randkerkelijken en speciaal vrouwen betrokken worden bij een wereldwijde raadpleging. De rapportages uit al die landen zijn verwerkt in een gesprekspapier waar katholieken zich per werelddeel over gebogen hebben. De Europese Synodale Continentale vergadering was van 5 tot 12 februari in Praag. De toespraak die Monique van Dijk-Groeneboer daar hield, kreeg aandacht van de media. Zij deed onder meer een dringende oproep om leken en vooral vrouwen deel te laten nemen in alle niveaus van de kerk. Zij wees er nog eens op dat in al die wereldwijd verzamelde rapporten een terugkerend thema is dat de kerk de stem van vrouwen en speciaal hun leiderschaps- en op gemeenschap gerichte opbouwende kwaliteiten nodig heeft.

Nederlandse vrouwen hebben hun stem laten horen en ik hoop dat er echt naar geluisterd wordt.

Het rapport ‘Zij heeft een verhaal’ is te downloaden van de website van het UNKV: https://www.unkv.online/bestelformulier