Waar zijn onze doden?
De brochure Ik mis je (een speciale uitgave van maandblad Open Deur) geeft de ruimte om stil te staan bij het verlies van een dierbare, aan de hand van gedichten, korte meditatieve teksten, foto’s en ervaringsverhalen. Karen van Huisstede, geestelijk verzorger, schreef een artikel over geborgenheid bij God.
We mijmeren erover, in de taal van poëzie en geloof. We maken ons voorstellingen en beelden over de plaats waar onze doden vertoeven. Omdat we verlangen en beseffen dat de mensen van wie we houden nooit helemaal verdwenen kunnen zijn. We geven ze letterlijk een plaats. En dat troost. De mensen van voorbij, zij blijven met ons leven.
In een kleine kamer in het ziekenhuis sta ik bij het bed van een stervende vrouw. Zij is niet meer bij bewustzijn. Om het bed zitten haar drie dochters. Ze hebben gevraagd om de ziekenzalving en dat ritueel voeren we nu uit. Het is ontroerend om te zien met hoeveel aandacht de dochters een kruisje met zalfolie tekenen op het voorhoofd van hun moeder en haar bedanken of iets toewensen. Het treft me wat de oudste dochter zegt: ‘Ma, doe de groeten aan papa daarboven! En ook aan Pieter.’ Vader is een paar jaar geleden overleden, Pieter is een jong gestorven broertje, vertellen de dochters me. Hun moeder ging vaak even voor hun foto’s staan en mompelde dan: ‘Als het mijn tijd is, ga ik naar jullie toe.’ Zij was ervan overtuigd dat ze daarboven op haar wachtten en haar welkom zouden heten als haar tijd gekomen was. Haar man had immers beloofd dat hij een mooi plaatsje voor haar zou reserveren, daar waar hij naar toe zou gaan?!
Daarboven
Waar zijn onze doden? Als zij ‘daarboven’ zijn, zoals veel mensen zeggen, waar is dat dan en wat is dat dan? Een hemel waar je eeuwig leeft, waar alles goed is en waar aan niets tekort is? Een plaats bij God? Een oord van rust en vrede en licht? Het engel-land uit het kinderliedje over de witte en de zwarte zwanen? We hebben behoefte aan een beeld, een gedachte, een geloof dat ons in verbinding brengt met de overledenen. Want de mensen met wie je hebt geleefd, van wie je hebt gehouden en van wie je nog steeds houdt: die relatie is niet voorbij als zij gestorven zijn, de verbinding blijft.
Een oogje in het zeil
Waar onze doden zijn: je kunt er eigenlijk niets over zeggen en toch zeggen we er iets over.
Bijvoorbeeld dat vanaf ‘daarboven’ de overledenen een oogje in het zeil houden. Een mevrouw die plotseling ernstig ziek werd, gelooft stellig dat haar onlangs overleden man haar helpt. ‘Ik denk veel aan hem en ik praat met hem; ik weet niet hoe het werkt, maar ik krijg kracht van hem.’
Oma en kleindochter
Soms wordt een troostend beeld van generatie op generatie overgedragen. Een oma vertelde haar kleinkinderen vlak voor haar overlijden dat zij naar het Licht zou gaan en dat het daar mooi zou zijn. Zó mooi dat je er graag naartoe wilde, als je niet verder kon leven. Oma had dat van haar vader geleerd. Een paar jaar later ging een kleindochter van 24 een wereldreis maken. Ze schreef haar familie een brief, want ‘je weet maar nooit…’. Ze schreef dat ze zeker wist dat, als er iets ergs met haar zou gebeuren en ze dood zou gaan, ze oma weer zou ontmoeten. Daarom was ze niet bang om zo lang alleen te gaan reizen. Ze kwam niet terug van de reis, ze stierf een onverwachte dood. Maar haar woorden troostten de nabestaanden. Geen van de kinderen en kleinkinderen noemt zich christelijk gelovig, maar allemaal geloven ze dat oma en kleindochter samen leven in het Licht in de hemel en dat ze het daar goed hebben.
Geborgen
Als mensen mij vragen waar we naartoe gaan na de dood, vertel ik dat ik geloof dat we bij God vandaan komen en dat God ons bij ons sterven opvangt. Hoe dat ook mag zijn… De joodse wens Moge haar (zijn) ziel gebundeld worden in de bundel van het eeuwige leven vind ik heel mooi. Die wens zie je vaak als afkorting in Hebreeuwse letters op de grafstenen op een joodse begraafplaats. Je kunt hem letterlijk teruglezen in het bijbelboek 1 Samuel (hoofdstuk 25, vers 29). De Nieuwe Bijbelvertaling zegt het met andere woorden, maar net zo prachtig: Het steentje van uw leven zal veilig geborgen zijn in de buidel waarin de Heer, uw God, de mensenlevens bewaart…. Je bent geborgen bij God. Dan is het altijd goed. En zoals God ons bewaart, zoals wij geborgen zijn bij de Eeuwige, zo bewaren wij onze dierbare doden in onze ziel.
Karen van Huisstede is geestelijk verzorger/predikant in het Amphia Ziekenhuis in Breda/Oosterhout.
Ik mis je
Deze brochure geeft de ruimte om stil te staan bij het verlies van een dierbare, aan de hand van gedichten, korte meditatieve teksten, foto’s en ervaringsverhalen. Troostend, zonder verdriet en pijn te ontkennen. Voorzichtig op zoek naar nieuwe levenszin, zonder dat wat geweest is, los te laten.
* Korte troostende teksten
* Veel foto’s en gedichten
* Geschikt om uit te delen na uitvaarten en tijdens herdenkingsbijeenkomsten
