Waarom lees ik de bijbel?
Een groot bijbellezer kan ik mezelf niet noemen. Er gaan dagen voorbij dat ik de verzamelde werkjes van Oude en Nieuwe Testament links laat liggen. Sla ik de Schrift wel open, dan zijn er zijn nog steeds passages die me totaal nieuw en vreemd voorkomen. Nu is het zo dat dat juist is wat maakt dat ik de Bijbel liefheb – misschien wel meer dan enig ander boek. In geen ander boek kan ik zo dwalen en verdwalen, en zo vervuld raken van een nieuwe ontdekking. De Bijbel verwart en vervoert, en blijft vragen: wie ben jij, aan wiens kant sta jij, waar zit je macht en je onmacht, wanneer kniel je en wanneer verzet je je?
De Bijbel is voor mij meer het boek van vele vragen dan van alle antwoorden. Het zijn teksten verteld, herverteld, geschreven en herschreven door zoveel generaties en mensenlevens heen. Het is samengebalde menselijke ervaring, van mensen die zich kwaad maakten en verwonderden, vaak vanuit een benarde positie. Fatima Mernissi schrijft over het subversieve karakter van orale traditie, die ook door de machtelozen – ongeletterd en zonder geld voor schrijfgerei – kan worden doorgeven. Zo zijn veel bijbelse teksten ook begonnen.
Het interessants vind ik misschien nog de breuklijnen. De stukken tekst waarin je verschillende handen terugziet, hoor en wederhoor, waarin je spanning aantreft en conflict achter vermoedt. Daar stond veel op het spel, dat is duidelijk. Het boeit me dat de Bijbel bestaat uit eindeloos doorgegeven, herschreven, doorgekrast, bewerkt materiaal. Wat dat betreft is er geen strakke grens tussen Schrift en Traditie, ook al schrijft mijn eigen protestantse traditie dat wel voor. En de teksten troosten me. Ze zijn – goddank – onderdeel van mijn persoonlijk archief. Vanaf mijn kindertijd heb ik ze gehoord. Ik zing graag psalmen, Taizé-liederen – zingen is een prachtige manier om op die teksten te kauwen. Soms geven die vertrouwde woorden dan nog weer nieuwe betekenissen prijs.
