In transitie, dat is het jaarthema van 2021 in Herademing. Wie op internet zoekt, komt tot de ontdekking dat het woord transitie in allerlei situaties wordt gebruikt. In de muziek wijst dit begrip op de overgang van de ene toon naar de andere. In de politiek krijgt het gestalte in de overgang van het ene bestel naar het andere; van een situatie van onderdrukking naar een rechtsstaat of vice versa. Hieruit komt naar voren dat transitie betrekking heeft op een overgang. De eigenlijke betekenis is: ergens doorheen gaan. Het gaat om een dynamisch proces van persoonlijke ervaring.

Onderweg

In transitie zijn heeft te maken met een tussenfase die wordt aangeduid met het woord liminaliteit, het wegvallen van je vanzelfsprekende identiteit. Je raakt je bekende en vertrouwde status kwijt, en belandt in een tussenfase van onderweg zijn.

Een voorbeeld is de pelgrimstocht, waarbij het er niet om gaat Santiago te bereiken. De weg is het doel. De pelgrimage gaat om de ervaring van het onderweg zijn. Op deze weg gebeurt spiritualiteit in het kloppen van je hart. Dat is het creatieve moment, waarop er iets nieuws kan doorbreken: een diep verlangen, het geheim van je leven, de Ander die er voor jou is en jou bemint. Dat is het moment van de meest intensieve ervaring: een ervaring die de krachten in je ziel mobiliseert. Op deze momenten gaan we Gods bedoelingen beter verstaan. Deze ervaring brengt een transformatie teweeg, die van invloed is op onze identiteit en onze omgang met God, de ander en jezelf.

Voortgaande beweging

In de spirituele tradities van grote godsdiensten zijn de transities op de geestelijke weg aangeduid in ontwikkelingsmodellen. In de christelijke spiritualiteit is men lange tijd uitgegaan van het klassieke onderscheid van drie wegen: de weg van de zuivering, van de verlichting en van de vereniging. Het nadeel van deze pogingen is dat de nadruk komt te liggen op de ‘toestand’ waarin iemand zich bevindt. Daarmee schieten ze voorbij aan de voortgaande beweging, die de spirituele ervaring teweegbrengt. Daarom heeft de redactie van Herademing gekozen voor een andere benadering, die die beweging recht doet, met als overkoepelende titel: in transitie. Wij kiezen voor de volgende opbouw van deze jaargang:

We openen met Persoonlijke transitie (juni 2021). Daarin laten we gewone mensen en spirituele schrijvers aan het woord die vertellen over een transitie op de geestelijke weg.

In het nummer over Transitie van de gemeenschap (september 2021) zoeken we naar wat een gemeenschap in beweging zet: een ritme, een regel, een ritueel, nieuwe waarden; en wat een gemeenschap tot een gemeenschap maakt.

Het derde themanummer gaat over Transitie in leiderschap (december 2021). Daarin komt de vraag aan de orde wat het criterium is van goed leiderschap. Wat gebeurt er als een verborgen Aanwezige zich kenbaar maakt in een geestelijk gesprek?

Het vierde nummer is gewijd aan Theosis (maart 2022). Dit woord komt uit de oosterse christelijke kerk, en wijst op een vereniging met God.