Evers-den Ouden en De Goei – Samensturing in de kerk

Samen op weg naar een bloeiende gemeente

Ik heb de afgelopen maand met veel plezier Samensturing in de Kerk gelezen. Sinds de tijd dat ik interim-directeur werd bij de EO (1994) ben ik bezig geweest met christelijk leiderschap. Met de nodige ervaring en opleiding in seculier leiderschap werd ik opeens geconfronteerd met leiding geven in een christelijke organisatie. Dat bleek toch echt iets anders is dan het zogenaamde ‘neutrale’ leiderschap, zelfs anders dan ‘dienend’ leiderschap.

Dat besef groeide toen ik een tijdje voorzitter werd van Willow Creek Nederland. Ik werd steeds vaker gevraagd om kerken te helpen met leiderschap-vraagstukken. Alle inzichten, zowel uit de praktijk als uit de theorie, heb ik in 2011 gebundeld in een Hand- en Hartsboek Christelijk Leiderschap. Sindsdien ben ik in mijn vrije tijd bezig gebleven met dit onderwerp en was ik overdag gewoon als directeur en ondernemer actief in het seculiere bedrijfsleven.

Nu las ik dus dit boek over leiderschap in de kerk, van Rianca Evers-den Ouden en Wilbert de Goei. Het woord ‘Samensturing’ alleen al is een geweldige vondst en meteen een prima samenvatting van het betoog. Rianca vindt dat een kerk veel beter functioneert als “ze” ontdekken, leren en toepassen dat je onder leiding van Gods Geest alles in en rond de kerk veel beter en effectiever samen op gaat pakken. Kerkleden kunnen en doen veel meer als ze zich betrokken voelen bij een kerk en als ze hun eigen specifieke talenten mogen inzetten voor een gezamenlijk doel. Dat is effectiever, levert veel meer voldoening voor iedereen in de kerk, maar het zal ook meer gezegend worden door de Heer van de Kerk. In haar boek legt ze uit waarom dit zo is en ze laat ook zien hoe je dat dan vervolgens doet.

Rianca maakt zich kwetsbaar doordat ze als relatief jonge vrouw vertelt een diep doorleefde roeping van God te voelen om als organisatieadviseur de kerk te helpen. Ze weet dat ze dan in botsing kan komen met theologen over haar Bijbelse uitgangspunten en pragmatische oplossingen. Zeker ook omdat de weerbarstige stroperige praktijk van het kerkelijke werk door corona nieuwe uitdagingen heeft gekregen.

In haar boek is ze zelfbewust over de essentie van haar boodschap. “Het is niet alleen een boek voor kerkleiders, maar voor iedereen die zich medeverantwoordelijk voelt voor de kerk en graag zijn steentje bijdraagt. Kerk zijn doe je met elkaar! Je vindt er principes en tips die je in overleg met de Heer en je broeders en zusters kunt uitproberen en ontdekken wat ze brengen. Probeer het maar gewoon, je zult ontdekken welk een zegen erop rust”, zo vertelt ze. Ze hebben gelijk. Rianca en Wilbert zijn terecht stellig in hun uitgangspunten. “De tijd van symptoombestrijding is voorbij, het is tijd voor de kerk om op te staan en haar positie in te nemen”, zeggen ze.

Ik heb het boek met veel plezier gelezen, juist omdat ze complexe onderwerpen gedurfd simpel maken, ze logisch laten klinken en laten zien dat je ze gemakkelijk kunt toepassen. Stap voor stap dingen uitproberen, zo legt ze in haar boek uit. Al die eenzame dagelijkse kerkelijke dingen op je voorgangersagenda op een andere manier aanpakken. Misschien ontdek je dan een spoor dat God voor zijn kerk heeft uitgedacht. Het is niet alleen de nuchtere Bijbelse theorie die ze onderbouwt, ze maakt al die onderwerpen ook praktisch toepasbaar. Er worden organisatiemodellen voor een kerk in het boek behandeld, er wordt stilgestaan bij de vraag hoe je nu een visie voor je kerk ontwikkelt en wat je in de praktijk dan allemaal moet doen. Het gaat over fasen in de ontwikkeling van een kerk, over omgaan met teleurstellingen enzovoort.

Ik wil dit boek van harte aanbevelen, juist omdat Rianca en Wilbert redeneren vanuit Gods principes en Gods hart voor de Kerk van Jezus Christus. Toch heb ik een kanttekening. Dezelfde kanttekening die ik intussen heb bij al die honderden boeken die over dit soort onderwerpen (leiderschap in de kerk) zijn geschreven, inclusief mijn eigen boek. Ik ben intussen bijna 70 en ik ben steeds minder gaan geloven in leiderschapsprogramma’s en methoden. Ook niet als ze zeggen dat ze afgeleid zijn uit de Bijbel zelf. Want het idee van ‘maakbaarheid’ is misschien wel ons grootste probleem in de kerk, ook in de samenleving overigens. Christenen moeten leren minder zelf te organiseren en meer mee te bewegen met de Geest van God.

Geen enkele grote opwekkingen uit de kerkgeschiedenis is geboren omdat er ergens kerken of kerkleiders een perfect plan maakten of een gedeelde en gedragen visie ontwikkelden. Nee, altijd was een opwekking een werk van Gods Geest die in de harten van eenvoudige, maar zeer toegewijde, discipelen van Christus aan de gang ging. Je zou zelfs heel cynisch de conclusie kunnen trekken dat al deze opwekkingsbewegingen vanzelf uitdoofden op het moment dat vraagstukken rond leiderschap en methoden de overhand kregen in al die nieuwe sterk groeiende kerken.

Maar… dit alles gezegd hebbende, blijft het boek van Rianca en Wilbert toch de moeite waard. Al was het alleen maar omdat in deze tijd van corona nogal wat kerkleidersteams met de handen in het haar zitten rond de vraag hoe ze gemeenteleden weer kunnen betrekken bij de kerk. Een kerk die in een sterk veranderende vluchtige online-realiteit, mensen met elkaar wil verbinden in de opdracht om Jezus Christus te eren en uit te dragen naar een wereld die steeds achterdochtiger kijkt naar – in hun ogen – wereldvreemde christenen.

Evers-den Ouden en De Goei – Samensturing in de kerk

Ik heb de afgelopen maand met veel plezier Samensturing in de Kerk gelezen. Sinds de tijd dat ik interim-directeur werd bij de EO (1994) ben ik bezig geweest met christelijk leiderschap. Met de nodige ervaring en opleiding in seculier leiderschap werd ik opeens geconfronteerd met leiding geven in een christelijke organisatie. Dat bleek toch echt iets anders is dan het zogenaamde ‘neutrale’ leiderschap, zelfs anders dan ‘dienend’ leiderschap