Kaehler – Der sogenannte historische Jesus und der geschichtliche, biblische Christus

In 1892 hield de hoogleraar Nieuwe Testament en Bijbelse theologie Martin Kähler in Wuppertal voor predikanten een rede waarin hij uiterst kritisch inging op het onderzoek naar de zogenoemde ‘historische Jezus’, dat in de negentiende eeuw in Duitsland een hoge vlucht had genomen.

Hij betoogde dat dit onderzoek ons niet dichter bij de Christus van het Nieuwe Testament zou brengen, die immers Gods Zoon is die geen zonde heeft gedaan en dankzij zijn kruisdood ons van zonden verlost. Weliswaar doet deze rede soms denken aan een predikant die uit het hoofd preekt en het einde van zijn preek niet kan vinden, maar inhoudelijk maakte Kähler, zij het wat wijdlopig, een zeer belangrijk punt dat theologisch niets van zijn actualiteit heeft verloren. De tekst is destijds uitgegeven en later in verscheidene aangevulde en van lange voetnoten voorziene versies verschenen.

Aangezien het Duits onvermijdelijk gedateerd aandoet en deze taal op dit niveau niet bij alle jonge theologen of andere geïnteresseerden even goed leesbaar is, was het een goed idee van Veldhuis, emeritus predikant van de Nederlands Gereformeerde Kerken, het oorspronkelijke betoog in het Nederlands te vertalen. Hij plaatst de rede in haar theologiehistorische context en voegt aan zijn vertaling zijn eigen – soms wat anekdotische – verklarende voetnoten toe. Deze uitgave zou een warm welkom verdienen, ware het niet dat er nogal wat op aan te merken is.

Zou een redacteur de gelegenheid hebben gekregen het manuscript nog eens kritisch door te nemen voordat het gedrukt zou worden, dan zou deze er veel werk aan hebben gehad. De drukfouten zijn legio en beginnen al op de titelpagina. Op de aard van de vertaling is aan te merken dat die sterk leunt op de Duitse termen en zinsstructuren. In het Duits nemen we die vanzelfsprekend voor lief, maar het is wel vervreemdend 128 jaar na dato zulk Nederlands te lezen. Een voorbeeld, in wezen van een vertaalfout: ‘abgerissen’ betekent ‘onsamenhangend’ en niet ‘afgescheurd’ (55: ‘de veel omstreden afgescheurde laatste verhalen van de evangelisten’). De rede had dus een betere vertaling en een uitgave met minder drukfouten verdiend, maar hoe dan ook: zij is nu in het Nederlands beschikbaar.

Martin Kaehler. Der sogenannte historisiche [sic!] Jesus und der geschichtliche, biblische Christus. De zogenaamde historische Jezus en de in de geschiedenis optredende, Bijbelse Christus. Dr. Peter Veldhuis (red./inl.). Hardenberg: Uitgeverij Heijink, 2019. 104 pp. € 15,50. ISBN 9789463863810.

Kaehler – Der sogenannte historische Jesus und der geschichtliche, biblische Christus

In 1892 hield de hoogleraar Nieuwe Testament en Bijbelse theologie Martin Kähler in Wuppertal voor predikanten een rede waarin hij uiterst kritisch inging op het onderzoek naar de zogenoemde ‘historische Jezus’, dat in de negentiende eeuw in Duitsland een hoge vlucht had genomen.