Menu

Lee – De Bijbel in de Bijlmer

Verry Patty

1 miljoen migrantenchristenen in Nederland

cover 'De Bijbel in de Bijlmer'

Samuel Lee werd in november 2019 uitgeroepen tot Theoloog des Vaderlands. In zijn boek toont hij dat migratie van alle tijden is. Voor hem is de relatie tussen migratie in de Bijbel en de migranten in de Bijlmer flagrant. Velen van hebben een lange reis – al dan niet gedwongen – afgelegd voordat zij daar kwamen te wonen. Lee slaagt erin om de rol van de christenmigrant in Nederland positief te belichten.

Zijn relaas begint met een fotobeeld van zijn eigen migratieverhaal met de veelzeggende tekst ‘Lessen uit de oase’ (8-9). ‘In het seculiere Nederland vormt de Bijlmer een oase van religieus leven. De moskee, de kerk, de hindoestaanse tempel en andere religieuze uitingen zijn ruim vertegenwoordigd in de Bijlmer. Met name de aanwezigheid van de migrantenkerken is duidelijk zichtbaar…’ (11). Hij maakt er geen geheim van hoe verguld hij is om daar te wonen.

Lee toont aan, dat de migranten in de Bijlmer een buitengewone relatie hebben met migratie in de joodse Bijbel. Hij illustreert dit aan de hand van meditaties over zes figuren uit het Oude Testament, afgewisseld met levensschetsen van huidige Bijlmerbewoners. De bijbelstudies had ik eerder gelezen in een Engelse versie, getiteld Blessed migranten. A biblical perspective on Migration & What Every Migrant Needs To Know, uitgegeven in 2009 door Foundation Press. Voor dit boek zijn deze studies in opdracht van het Nederlands Bijbelgenootschap geactualiseerd door Theanne Boer. Het zijn verhalen van God met zijn mensen, waarbij verbondenheid, eenzaamheid, lijden, rechtvaardigheid, belofte en bevrijding in beeld komen.

Abraham is de eerste bijbelse figuur die als ‘vader aller migranten’ wordt beschreven. Daarna volgt Jakob, die door ambitie gedreven loog en bedroog. Als migrant overwint hij conflicten en groeit door van zwerver tot gezegend mens. Jozef blijkt vervolgens in staat te zijn om zijn broers in Egypte te vergeven en zich met hen te verzoenen. Hij overwint de bitterheid in zijn bestaan door zich loyaal en integer op te stellen. Ruth durft het aan als vreemdelinge zich te manifesteren als bruggenbouwer van liefde, offer en volharding. Zij omarmt en respecteert de mensen en de cultuur, waar ze komt te wonen. Daniël wordt gesierd door zijn moed; hij weigert te knielen voor een wereldheerser en verkiest trouw en loyaal te zijn aan de God van zijn vaderen. Het dienstmeisje van Naäman staat symbool voor de economische vluchteling en de gelukzoeker. Hoewel zij totaal afhankelijk is van Naäman, kiest zij ervoor hem te vergeven en te ondersteunen in zijn levensworsteling.

Als christen met een migratieachtergrond – geboren in Nederland uit Molukse ouders – herkende ik me in de verhalen van de bijbelse personen. Als Moluks predikant in de gemeente en als gevangenispredikant heb ik deze verhalen ter sprake gebracht. Ik daagde mensen uit om met de ogen van die bijbelse figuren hun realiteit te aanschouwen. Het is inspirerend om te ervaren, dat je als mens op meer manieren met migratie om kunt gaan. Ook is het verrassend om te lezen hoe de bijbelverhalen doorgetrokken worden in de levensverhalen uit de Bijlmer. Zo expliciteert Lee de rol van de Bijbel in de Bijlmer. Hoe mensen worstelden in hun leven met hun migratie om uiteindelijk via het lezen van de Bijbel het vreemdelingschap en de migratie te omarmen.

Zo is Stanley geboren in Nigeria. In de Bijlmer leeft hij ‘Christ-like’. ‘De kernboodschap is de liefde van Christus. Het is niet gemakkelijk om altijd iedereen in liefde tegemoet te treden, maar laten we het proberen’ (35). Terry is geboren en getogen in de Bijlmer. Zijn ouders komen uit Ghana.

Hij stond als tiener voor de driesprong van criminaliteit, studie en talent. Hier deelt hij zijn passie voor voetbal en bijbellezen. Jennifer zag het levenslicht in de Filipijnen en kwam naar Nederland om te werken. Te midden van allerlei tegenslagen putte zij kracht uit het Woord van God. Het hielp haar thuis te komen in de Nederlandse cultuur. Thea, een gepensioneerde docente uit Suriname, richt zich op haar gave om te bidden voor de buurt; uit ervaring weet zij dat God antwoordt. Mimi, geboren in Nigeria, kwam op haar veertiende in de Bijlmer wonen. Nu beschouwt zij de kerk als haar familie. Zij laat zich gidsen door de Bijbel als het gaat om levenskeuzes en respectvol bestaan. Het verhaal van de zesde migrant is die van Samuel Lee zelf.

Als Moluks kind raakte ik op de zondagsschool in de Molukse wijk gefascineerd door de oudtestamentische verhalen. Leitmotiv was de manier hoe bijbelse personen op reis gingen en ver van huis overleefden. Toen ik als student theologie in een identiteitscrisis verkeerde, ben ik doorgegaan met het lezen van de oudtestamentische personages, die Lee in zijn boek behandelt. Het hielp mij mijn geloof te behouden. Ik was verlost van mijn verbittering vanwege mijn historische feitenkennis van het Nederlandse imperialisme. Door de studie kwam ik via een missionaris in aanraking met de gedachten van de Zuid-Koreaanse Amerikaanse theoloog Sang H. Lee. Ik was vooral gebiologeerd door zijn exegese over Genesis 12. Hij pleitte ervoor, dat de Zuid-Koreanen in de Verenigde Staten geen genoegen moesten nemen met een plek in de marge van de Amerikaanse samenleving, maar dat ze net zoals Abraham geroepen zijn. Overstijg je grenzen en wordt een zegen in en voor de Verenigde Staten. Zijn benadering deed mij goed. Net zoals het boek van Samuel Lee mij momenteel inspireert in mijn geloofsontwikkeling. ‘Wanneer de Bijbel herontdekt wordt in het licht van liefde, menselijkheid en goedheid, denk ik dat hij ook beter ontvangen wordt binnen de Nederlandse samenleving’ (20). Elke meditatie en elk levensverhaal wordt positief afgesloten met een speciale boodschap voor elke migrant:

  • Kies er voor om in gehoorzaamheid te leven aan Gods Woord
  • Kies er voor om een migrant van zegen te zijn
  • Kies er voor om loyaal en integer te leven
  • Kies voor een betere toekomst: leer de taal en de cultuur van het gastland
  • Kies er voor om trouw te blijven aan bijbelse principes
  • Kies er voor te weten wie je bent en wie Jezus voor je is

Lee blijft ieder van ons uitdagen om als migrant, vertrouwend op de nabijheid van de Allerhoogste, te kiezen om tot zegen te zijn in het gastland waar we terecht komen.

Deze recensie is geschreven door Verry Patty en verscheen oorspronkelijk in TussenRuimte 2020, nr. 4.


Samuel Lee. De Bijbel in de Bijlmer. 1 miljoen migrantenchristenen in Nederland. Haarlem: Nederlands Bijbelgenootschap, 2020. 128 pp. €12,95. ISBN 9789089122278.

Lee – De Bijbel in de Bijlmer

Samuel Lee werd in november 2019 uitgeroepen tot Theoloog des Vaderlands. In zijn boek toont hij dat migratie van alle tijden is. Voor hem is de relatie tussen migratie in de Bijbel en de migranten in de Bijlmer flagrant. Velen van hebben een lange reis – al dan niet gedwongen – afgelegd voordat zij daar kwamen te wonen. Lee slaagt erin om de rol van de christen-migrant in Nederland positief te belichten.

Boekomslag De Bijbel in de Bijlmer van Samuel Lee
Boekomslag De Bijbel in de Bijlmer van Samuel Lee

Nieuwe boeken