In het zevende boek van de Apostolische Constituties (hierna: AC), een kerkorde die vrijwel zeker is opgesteld in het Syrische Antiochië in het midden van de jaren tachtig van de vierde eeuw, vindt men een intrigerende set gebeden.[1] De meest recente kritische editie is die van M. Metzger, Les Constitutions Apostoliques, 3 vols. (Sources Chrétiennes […]

Op verhaal komen tegen de verdrukking in. Inleiding Zwoegen zul je om te eten, je leven lang. Zweten zul je voor je brood, totdat je terugkeert tot de aarde. De Bijbel introduceert het thema arbeid in mineur. Om er verder nagenoeg over te zwijgen. Werktijd wordt aan banden gelegd: Zes dagen zult gij arbeiden en […]

Een aspect van contextuele Bijbelinterpretatie, dat in het Nederlandse taalgebied recent in de belangstelling is gekomen, is de rol die ‘het persoonlijke’ van de lezer speelt in het proces van interpretatie. Met ‘het persoonlijke’ bedoel ik niet alleen de biografie van de lezer, zoals die zich ontwikkeld heeft met name in relatie tot interpretatieve en zingevende gemeenschappen, etnische en maatschappelijke verhoudingen, lichaam, gender en seksualiteit, maar ook – en vooral – hoe de lezer zelf tegen haar biografie aankijkt, deze waardeert en meeneemt (bewust of onbewust) in haar interpretatie van Bijbelteksten.[1]

‘Onbarmhartig zal het oordeel zijn over wie geen barmhartigheid heeft bewezen; maar de barmhartigheid overwint het oordeel’ (Jakobus 2:13). Als er ergens barmhartigheid nodig is, dan is het wel bij de stroom vluchtelingen waarmee we bijna dagelijks indringend worden geconfronteerd. Hier komt het er concreet op aan hongerigen te voeden, dorstigen te drinken te geven, […]

Als serieuze, protestantse jongeling kon ik enthousiast raken van een tekst als deze. Jezus pleit voor barmhartigheid en niet voor liturgische uiterlijkheden. Het gaat om de essentie en niet de buitenkant, om de inhoud en de intentie en niet om de vorm.

n 1632 schilderde Rembrandt zijn schilderij ‘De anatomische les van dr. Nicolaes Tulp’. Het schilderij is overbekend. We zien de geneesheer Nico-laes Tulp die net is begonnen aan de ontleding van het lichaam van Adriaen het Kint, die ter dood was veroordeeld en kort tevoren geëxecuteerd.

Een godsdienstonderwijzer als novelist Ter inleiding Werkend aan het project ‘ Bijbelse geschiedenis herverteld’,[1] Zie C. Houtman, Bijbelse geschiedenis herverteld. Woord en beeld – Vraag en antwoord, Heerenveen 2010. maakte ik kennis met enkele geschriften van Peter Duijs (1822-1899), een 19de-eeuwse godsdienstonderwijzer. Op zoek naar nadere gegevens over hem bleek mij dat hij niet alleen […]

Kanaän, Israël, Palestina: drie historische namen voor één landje op het kruispunt van drie werelddelen, momenteel bewoond door twee volken die het allebei claimen, maar in een ongelijke machtsverhouding. Van wie is dat land? Van de Israëli’s? Van de Palestijnen? Van allebei? Van geen van beide? Is het van God? Heeft God het aan één van deze volken gegeven? Of aan beide? Deze vragen houden theologisch Nederland al enkele decennia sterk verdeeld. De pijnlijke tweestrijd in het beloofde land zelf horen we terug in het debat.

Als het om berît in het boek Exodus gaat, spreekt men meestal van het Sinaiverbond.[1] Daarbij verwijst men vooral naar Exodus 24:1-18, dat bekend staat als het verhaal van de verbondssluiting, maar nog twee andere passages worden in dat verband genoemd: 19:3-8, waarin Jhwh de Israëlieten – overigens in een conditionele zin – oproept om zijn […]