gevangene, put Eén ding is zeker: wie zich een voorstelling tracht te maken van een gevangenis in het oude Oosten dient zich zoveel als maar enigszins mogelijk is te distantiëren van elke vergelijking met een moderne, goed geoutilleerde gevangenis uit onze tijd. Het enige punt van overeenkomst is dat iemand die in een gevangenis verblijft, […]

zalving, zalven Een oude Nederlandse zegswijze luidt: daar is geen zalf aan te strijken. Er is niets meer aan te doen. Er valt niets meer te verbeteren. In onze taal wordt het woord zalf gebruikt voor een vetachtig smeersel dat in een groot aantal verschillende samenstellingen dient als uitwendig geneesmiddel. Als we hopen en verwachten […]

In de moderne wereld valt glas niet weg te denken. Wij kunnen eenvoudigweg niet zonder. Woningen en andere gebouwen, voertuigen, kunst, eet- en drinkgerei, velerlei gebruiksvoorwerpen in huis en industrie – overal treffen we glas aan. In de bijbelse tijd lag dat totaal anders. Des te opvallender zijn dan de teksten die spreken over deze […]

De vraag is gerechtvaardigd of het woord God besproken behoort te worden in het kader van dit boek. De opzet is immers steeds dat gezocht wordt naar de symbolische betekenis van concrete woorden en begrippen. In ons menselijk spreken over God wordt in feite een omgekeerde weg bewandeld. Wij kennen God niet in een concrete […]

tarwe De woorden ‘graan’ en ‘koren’ kunnen min of meer als synoniemen worden beschouwd. Beide zijn verzamelbegrippen. In ons land worden verschillende graan- of korensoorten verbouwd: tarwe, gerst, rogge, haver. Zowel graan als koren heeft vaak een collectieve betekenis: het graan/koren op het veld heeft schade geleden door een hevige hagelbui. Wanneer gesproken wordt over […]

Wie Nederland ooit vanuit de lucht heeft aanschouwd, weet dat groen een overheersende kleur is. Grote delen van ons land bestaan uit weiden en dankzij het klimaat hebben die graslanden slechts bij hoge uitzondering een gelige kleur. De uitdrukking ‘grasgroen’ is dan ook voor geen misverstand vatbaar. Grondtekst Het Hebreeuwse dèsjè’ heeft vooral de betekenis […]

hen Het gekraai van de haan kondigt de morgen aan. Daarmee is de haan het symbool van waakzaamheid geworden. Zijn gedrag wordt over het algemeen minder gewaardeerd. Spreekwoorden en gezegden laten daarover weinig twijfel bestaan. Wie een ‘haantje’ wordt genoemd, is een bijdehand persoon die zich de kaas niet van het brood laat eten. De […]

baard, snor, kaalheid, scheermes Konden we vroeger van de haardracht enigszins aflezen welke levensstijl iemand aanhing of tot welke sociale groep hij of zij behoorde, tegenwoordig is dat minder duidelijk. Een enkele keer komt het nog voor dat de haardracht een bepaalde levensstijl of de verbondenheid met een groep verraadt, zoals bij bepaalde jongerengroepen, orthodoxe […]

hagelstenen Hagelbuien in de zomer boezemen fruittelers vrees in. Binnen enkele minuten kunnen de stenen de vruchten waardeloos maken. Ook het oude Israël kende dit weersverschijnsel. Men wist door de verhalen of uit eigen ervaring de kwalijke verwoestende kant van hagel. Daarom boezemde hij vrees in. Een hevige hagelbui werd door de Israëlieten theologisch geïnterpreteerd. […]