None

Collegedag Religiegeschiedenis – vrijdag 15 november

Eeuwenlang vormde religie een rode draad in de Nederlandse geschiedenis. Van de kerstening van de inwoners van ons grondgebied door missionarissen als Willibrord en Bonifatius tot de Tachtigjarige Oorlog en van de opkomst van het protestantisme tot de verzuiling en de naoorlogse secularisering: godsdienst is een van de bepalende factoren geweest voor de ontwikkeling van ons land. Vier deskundigen leiden u langs belangrijke momenten en gebeurtenissen uit de christelijke geschiedenis van Nederland.

Na de lezingen kunt u kosteloos deelnemen aan een historische stadwandeling door Amsterdam. Lees onderaan de pagina hoe u zich aan kunt melden voor de rondleiding en voor deze dag. Of klik meteen hier.

De volgende historici geven tijdens deze collegedag een lezing:

Prof. dr. Marco Mostert

In 695 wordt Willibrord benoemd tot aartsbisschop van de Friezen; in 754 wordt Bonifatius door net bekeerde Friezen bij Dokkum vermoord. De kerstening, het proces waarin Nederland christelijk werd, verliep ingewikkelder dan met alleen enkele jaartallen is aan te geven. Wat weten we over religie voorafgaand aan de kerstening? Welke middelen gebruikten de missionarissen om mensen tot het christendom te bekeren? En hoe lang duurde het tot Nederland werkelijk ‘christelijk’ genoemd kon worden? Lees hier een interview met Marco Mostert, waarin hij alvast een tipje van de sluier oplicht over zijn lezing.

Prof. dr. Judith Pollman

De Synode van Dordrecht werd bijeengeroepen om een kerkelijk geschil op te lossen dat Nederlanders tussen 1610-1618 op het bot verdeeld had, en het land aan de rand van een burgeroorlog had gebracht. Buren stonden tegenover elkaar, samenzweringstheorieën floreerden, en demonisering en haatzaaierij waren ook in de pers schering en inslag. Hoe had een theologisch conflict zo hoog kunnen oplopen? Wat deed de Synode om dat conflict te bezweren? En wat was de impact van de Synode op de samenleving? Judith Pollmann gaat op deze vragen in op deze vragen, om te laten zien hoe belangrijk de Synode werd voor de Geschiedenis van Nederland in de Gouden Eeuw.

Prof. dr. George Harinck

In de negentiende eeuw kreeg Nederland een liberale grondwet die een scheiding van kerk en staat impliceerde. Thorbecke stond een christelijke moraal voor die de religieuze verschillen oversteeg. De kerk heeft in dit bestel geen publieke rol, anders dan in Duitsland, Scandinavië of Groot-Brittannië. Toen de liberalen via de overheid Thorbeckes ideaal in het onderwijs wilden realiseren, rees er verzet. Onder aanvoering van Abraham Kuyper bepleitten orthodox-protestanten en ook rooms-katholieken een samenlevingsvisie die nog liberaler was: een overheid die de religieuze verschillen in de samenleving niet negeerde, maar faciliteerde. ‘Verschil mag er zijn.’ Deze visie won vanaf 1888 het pleit van de liberalen en domineerde de Nederlandse samenleving van de twintigste eeuw. Dr. Harinck zet uiteen hoe het conflict tussen liberalen en de ‘kerkelijken’ verliep en hoe we de huidige inrichting van onze samenleving – denk aan het pluriforme onderwijs- en omroepbestel – kunnen begrijpen.

In dit filmpje geeft George Harinck alvast een voorproefje van zijn college:

Prof. dr. James Kennedy

De ‘secularisering’ van Nederland, vooral na de Tweede Wereldoorlog, lijkt een waarheid als een koe geworden. Onderzoek laat zien dat Nederlanders hun land sneller als ‘seculier’ bestempelen dan hun West-Europese buren doen voor hun eigen landen. De werkelijkheid is echter complex. Deze lezing analyseert de zin en onzin van ‘secularisering’ in de laatste decennia en hoe Nederland zich hierin verhoudt tot het buitenland. Vervolgens laat de lezing zien waarom religie in de toekomst een blijvende factor zal zijn in de Nederlandse samenleving.

Collegedag Religiegeschiedenis

Met: Prof. dr. Marco Mostert, prof. dr. Judith Pollmann, prof. dr. George Harinck en prof. dr. James Kennedy
Datum: 15 november 2019
Begintijd: 09.30 – 16.00 uur, deuren openen om 09.00 uur

Locatie: Zuiderkerk, Zuiderkerhof 72, Amsterdam
Inclusief: vier lezingen, koffie/thee en lunch