Rubriek: Filosofie
Een nieuwe levensstijl uitvinden
17 september 2021
Nietzsche staat niet bepaald bekend als een filosoof van de liefde. Toch kan juist deze scherpkijker en existentieel betrokken criticus van de moderne cultuur ons tonen wat liefde is. Zijn levensfilosofie kan ons helpen oefenen om ons lot lief te hebben (amor fati) en de aarde trouw te blijven – op weg naar een nieuwe, duurzame toekomst die we alleen al experimenterend zelf kunnen ontdekken, met onszelf als kennisinstrument en de eigen levensstijl als inzet.
‘De samenleving is gebaat bij een zoektocht naar het goede’
Uit Handelingen 2021 - nummer 02 - 27 augustus 2021
We spreken met Paul van Tongeren (1950). Hij is een Nederlands filosoof en theoloog, gespecialiseerd in ethiek. Vanaf april 2021 mag hij als Denker des Vaderlands de stem van de filosofie in het publieke debat laten klinken.
Een filosofie van de liefde
30 juli 2021
Liefde als bron van waarheid, goedheid en schoonheid (deel 2) “De werkelijkheid zien voor wat ze is, is een morele prestatie, en het is de liefde die daartoe aanspoort.”Filosofisch drieluikDit is deel 2 van een drieluik over liefde als bron van waarheid, goedheid en schoonheid, geschreven door Jan Prij.Lees deel 1 over het oneindige verlangen […]
‘Ratio & contemplatio’ in Kants filosofische aantekeningen
Uit TussenRuimte 2021 - nummer 01 - 24 juni 2021
Deze bijdrage is een poging om een stukje filosofie van Immanuel Kant over ‘ratio en contemplatie’ te benaderen vanuit een theologisch gezichtspunt en het zogeheten ‘transcendentale systeem’ als zodanig te interpreteren. Dit systeem zet hij uiteen in zijn ‘Kritik der reinen Vernunft’ (1781), het dogma van de vrije redenering: Kants epistemologie van de vrijheid.
Het oneindige verlangen bij Augustinus
10 juni 2021
Wijsbegeerte is het verlangen naar wijsheid. In veel beschouwingen over wijsbegeerte staat die wijsheid centraal. Veel minder wordt de nadruk gelegd op het hart van de zaak: het gegeven dat het verlangen – de begeerte om iets of iemand helemaal te kennen – de drijvende kracht is om wijs te kunnen worden. Het verlangen tot zo’n volledige ‘bekentenis’ leidt naar wijsheid.
De grenzeloze weerspiegeling van het licht
Uit Herademing 2020 - nummer 04 - 9 maart 2021
De Japanse zenmeester Eihei Dōgen beschreef hoe je de samenhang van eenheid en veelheid kunt ‘zien’. Maar ook als deze helderheid niet lijkt door te breken, hoeven we volgens hem niet te treuren. We bevinden ons namelijk altijd in de sacrale ruimte van het universum en kunnen ons hier onmogelijk van losmaken, net zo min als ‘een vis het water verlaat of een vogel de lucht’.
De kosmos als heilige ruimte?
Uit Herademing 2020 - nummer 04 - 9 maart 2021
We zijn een deel van de kosmos. Als zodanig kan ‘de kosmos’ nooit aan ons als een ding verschijnen. Wel zijn wij in staat om over onszelf en over de kosmos na te denken. Vanuit natuurwetenschappelijk en filosofisch opzicht is er geen enkele reden om de mens centraal te stellen. Maar in de mens is de kosmos wel tot zelfbewustzijn gekomen. Dat schept verantwoordelijkheid.
‘Jezus als queer? Ocharme …’
Uit Handelingen 2020 - nummer 04 - 5 maart 2021
De titel boven dit artikel is van Trouw-columnist Ephimenco en stond in 2018 boven zijn reactie op een opiniebijdrage van mijn hand, dat precies dat betoogde: de term ‘queer’ is uitstekend geschikt om Jezus, zoals hij in de (canonieke) evangelies geportretteerd wordt, weer te geven.
Lijden en ongeluk
1 maart 2021
Vorige week stak een Afghaanse vrouw zichzelf in brand op het Griekse eiland Lesbos. Zij verbleef in het kamp voor asielzoekers op dit eiland dat is aangelegd nadat het roemruchte kamp Moria afbrandde. De Griekse autoriteiten klagen de vrouw aan voor brandstichting. Er moet een boodschap worden afgegeven, zei een woordvoerder. ‘Dit had een grotere brand kunnen veroorzaken.’ Maar de vrouw gaf een boodschap af. De boodschap van haar uitzichtloze ongeluk en het feit dat zij daarmee niet kan leven. Horen wij die boodschap?
Geduld in tijden van crisis
Uit Kerk en Theologie 2020 - nummer 03 - 30 november 2020
Vanuit mijn huis heb ik zicht op het atelier van kunstenaar Ronald A. Westerhuis. Normaal gesproken maakt deze kunstenaar grote kunstobjecten van staal, waaronder het monument voor de slachtoffers van de MH17-ramp. In de eerste week van de Corona-maatregelen maakte Westerhuis een heel ander werk. Op de gevel van zijn omvangrijke atelier verscheen op een […]