Wie zich verwondert, komt niet snel tekort, zo schrijft Jan Martijn Abrahamse als slotzin in zijn bijdrage over zingevingsschaarste. Hij beschrijft de zingevingsschaarste in ons land (en in een groot deel van West Europa en Noord Amerika voeg ik gemakshalve even toe) en dat doet hij heel treffend. Het is ook schrikken als je ziet waar een ‘gemiddelde’ Nederlander zich druk om maakt en hoe de verschillen tussen arm en rijk alsmaar groeien – de voedselbank heeft het drukker dan ooit.

Eerst kijken of je kunt repareren, lenen of delen. Maar doe je boodschappen vervolgens royaal, zodat je je naaste recht in de ogen kunt kijken. Paul Schenderling bepleit een verschuiving van groei naar bloei.

‘Juist die delen van het lichaam die het zwakst lijken, zijn het meest noodzakelijk,’ schrijft Paulus in 1 Korintiërs 12 – in zijn prachtige metafoor van de kerk als lichaam. Hoe kunnen we als kerk anno 2023 het zwakke, krimpende en kleine koesteren en als een spiegel voor de hele kerk laten zijn?

Beweging is een constante in de natuur: blaadjes ontspruiten, takken groeien, cellen vernieuwen zich. Planten, dieren en mensen sterven en worden voedsel voor nieuw leven. De natuur past zich aan in een permanent veranderend milieu. Een bos waarin niets nieuws groeit, is dood.

In de Bijbel wordt veel gesproken over brood, broodkoeken, meel en deeg. Het gaat echter zelden over de bereiding van het brood. En degene die het naar alle waarschijnlijkheid bereid heeft, is niet vaak degene die het aan anderen uitdeelt.

Aan schoenen kun je zoveel aflezen over de drager. Loop je veel, ben je rijk, leef je op straat, ben je modebewust…

Nederland maakt voor het eerst in lange tijd weer schaarste mee. Beperkt natuurlijk, maar toch. Onze huidige ervaring van schaarste is een reality check na jaren van toenemende overvloed. Is dat een reality check die de westerse cultuur eigenlijk wel kan lijden? Of ontbreekt het, het individualistische waardenpakket aan een overkoepelend verhaal waarin ‘consuminderen’, en iets laten omwille van een ander, plek heeft?

Woede is soms nodig of zelfs gerechtvaardigd om vrede te bewerkstelligen, maar men moet daar niet licht mee omgaan. Woede is oncontroleerbaar en kent meestal alleen verliezers. Shoshanna Brombacher licht dit toe met enkele voorbeelden uit het jodendom en met een kunstwerp van haar hand.

In zowel Prediker 2 als de gelijkenis uit Lucas 12 lijkt een nog steeds actuele zingevingsvraag te worden aangesneden: wat is nu werkelijk de waarde van het leven? In de context van het evangelieverhaal gaat het in bredere zin om de vraag: wat is het leven waard voor God? Farizeeën en schriftgeleerden zien het leven als handelswaar, net zoals ze een waardentabel hanteren voor de offerdieren. Maar God, voor wie alle leven even dierbaar is (Lucas 12:6-7), heeft geen plaats op deze balans.