Club Church: Seksualiteit in heiligheid

Robert Jan Nijland – Beltman gaat op bezoek bij gayclub Church in Amsterdam.

Met een groep gespannen jongeren loop ik op zondag na de kerkdienst de kerk uit. We hebben een afspraak aan het eind van de straat en gaan op bezoek bij  club Church, een van de bekendste gay cruiseclubs van Amsterdam. De club staat ook wel bekend als fetisj- of seksclub. We zullen een rondleiding krijgen en in gesprek gaan met de manager in deze bekende club, die speciaal voor ons open is.

Ik werk al meer dan 3 jaar in de kerk in dezelfde straat als de club. Elke dag dat ik vanaf de tram naar mijn kantoor aan de Kerkstraat loop passeer ik club Church. Het externe uiterlijk van de club verraadt weinig van wat er binnen gebeurd, behalve de twee regenboogvlaggen en een grote poster achter het raam van een drag queen. Stiekem ben ik altijd een beetje benieuwd hoe het er binnen uitziet en wat daar nou allemaal gebeurt. Die nieuwsgierigheid en de nieuwe gespreksmiddagen waar wij op mijn werk mee zijn begonnen, maken dat ik met enige schroom een email stuur naar de club. De manager vindt het interessant en willigt het spontane verzoek graag in. We zijn van harte welkom.

Stiekem ben ik altijd een beetje benieuwd hoe het er binnen uitziet en wat daar nou allemaal gebeurt

Zo lopen we de club binnen waar ik altijd al zo nieuwsgierig naar was. We lopen door twee halletjes de dansvloer op. De geur van chloor komt ons tegemoet, schijnbaar wordt er direct na een nacht feesten schoongemaakt. De vloer plakt nog onder onze schoenen. Achter de bar zijn verschillende zwarte houten bogen zichtbaar, in de vorm van grote raampartijen die je in een kerk verwacht. Boven de bar staat een groot beeld van Maria, een oud houten beeld. Waarschijnlijk heeft ze voorheen elke zondag uitgekeken over de trouwe kerkbezoekers in een middeleeuws kerkgebouw. Nu kijkt ze uit over de dansvloer, waar mannen naar andere mannen op zoek zijn om seks mee te hebben. De manager legt uit dat de naam van de club alleen gekozen is omdat de club in de Kerkstraat van Amsterdam is. Toch roept de naam ook veel reacties op, vertelt hij.

In de rookruimte staan in een vitrinekast diverse religieuze symbolen. Een folder van Jehovagetuigen met de vraag: ‘bent u benieuwd naar de waarheid?’, een Mariabeeldje, een oosters icoon en verschillende kruizen die als piercings aan grote zwarte dildo’s zijn gepiercet.

De mengeling van seksuele en religieuze symbolen raakt me. Ik begrijp dat het voor veel gelovigen  als heiligschennis wordt geïnterpreteerd. Heilige symbolen die vermengt worden met iets dat als on-Bijbels of zelfs pervers wordt gezien. Het roept echter ook iets anders in mij op: de roep voor een herijking van wat heilig zou kunnen zijn. Kunnen we de ballast van onze normatieve geschiedenis van ons afschudden en zoeken naar een nieuwe visie op seksualiteit?

In de religiegeschiedenis (en in de kerkgeschiedenis) zijn twee stromingen aan te wijzen als het gaat om seksualiteit. De ene stroming is die van matiging of onthouding, ook wel ascese genoemd. Door je te onthouden van seksualiteit wordt toenadering tot God gezocht. De kerk heeft de seksuele drift eeuwen als gevaarlijk gezien en heeft deze geprobeerd in toom te houden. Er is een seksuele ethiek ontwikkeld die mensen dwong alleen in een monogaam huwelijk de seksuele daad te verrichten, het doel daarvan was voortplanting.

Daarnaast is in de geschiedenis de spirituele mystieke stroming waar te nemen, waarin seksualiteit als daad wordt gezien waarin iets van het goddelijke ervaren kan worden. Denk hierbij aan tantra, aan rituelen waarbij seksuele driften de ruimte kregen, maar ook een Bijbelboeken als Hooglied. Church is een plek waar deze laatste stroming volop ruimte krijgt.

Kunnen we de ballast van onze normatieve geschiedenis van ons afschudden en zoeken naar een nieuwe visie op seksualiteit?

In Church klinkt de roep om vrijheid, het recht om je eigen verlangens en fantasieën vorm te geven zonder dat een godsdienstig instituut daar iets van mag vinden. Church is de ruimte om vrij te zijn, bevrijd van eeuwenlange onderdrukking van seksuele driften en de hetero-normatieve leerstellingen die onze cultuur heeft vastgesteld. De mengeling van symbolen laat iets zien van een collectieve pijn van mensen die niet in de norm pasten. Dit is hun club, hun thuis, hun church.

Binnen de kerk wordt seks soms nog als gevaar voor spiritualiteit gezien, maar zouden we het juist ook niet als kracht van spiritualiteit kunnen ervaren? Seks zien als mystieke ervaring waarin we iets van God kunnen waarnemen, in plaats van een moreel stelsel opwerpen van wat wel en niet mag. Walter Schubart schreef in zijn boek Religion and Eros: ‘Godsdienst en seksualiteit zijn de twee sterkste krachten in het leven van de mens’. Ik geloof heilig dat wij die twee krachten binnen religie en in de kerk meer moeten en kunnen verenigen. Daarmee ontdekken we dat beide krachten door God gegeven zijn en elk mens de mogelijkheid heeft gekregen om daarin iets van het goddelijke te ervaren. Als we de uitspraak van Walter serieus nemen, is Church misschien wel even heilig als de kerk.

Robert Jan Nijland – Beltman (30) is jeugdpastor in de Keizersgrachtkerk in Amsterdam.

Vrijspraak voor losers

In Vrijspraak voor losers houdt Nadia Bolz-Weber een vlammend pleidooi voor religieuze vrijheid. In een eerlijke, verhalende stijl vertelt zij over haar werk als pastor. Zij ontdekt dat God zich laat vinden in alle mensen. Keer op keer ontmoet ze God in mensen die het minst geschikt lijken: een agnost, een travestiet of een criminele bisschop. Door deze onheilige heiligen te ontmoeten, leert ze wat genade is. Dit boek laat zien wat er gebeurt als gewone mensen brood en wijn delen, de Bijbel lezen en elkaar hun levensverhalen vertellen.

Club Church: Seksualiteit in heiligheid

Robert Jan Nijland – Beltman gaat op bezoek bij gayclub Church in Amsterdam.