Dominees in de politiek – door Dirk-Jan Lagerweij

Bestaan er nog theologen die zich durven profileren en zichtbaar zijn in de politiek? Jazeker, ze zijn er nog: dominees en pastores met committent die partij kiezen.

Tot de Tweede wereldoorlog stonden predikanten dicht bij de macht, ze hadden belangrijke politieke functies en wat ze zeiden over burgerschap en moraal had invloed op grote delen van de bevolking. Spraakmakende dominees als Kuyper (ARP) of Abma (SGP), wie komt ze nog tegen? In bijna elke partij waren ze te vinden. Vanaf de jaren zestig namen theologen afstand van de heersende macht en de gangbare ethiek. Geen politiek van de kansel. Niet spreken over dingen waar je geen verstand van hebt. Hun rol als opiniemaker leek overgenomen door journalisten en cabaretiers.

Wie stemt wat?
Het Vrije Woord, een goed leesbaar boekje van Fennand van Dijk en Joost Röselaers, gaat over religie en politiek in domineesland. Het laat de theologen aan het woord die vandaag publiek politiek betrokken willen zijn. Een aardige ‘stemwijzer’ voor 12 september.

Herman Noordegraaf (bijzonder hoogleraar diaconaat aan de PThU) en Abeltje Hoogenkamp (dominee in Amsterdam) kiezen voor de PvdA, Gijsbert van den Brink (hoogleraar dogmatiek) was lijstduwer voor de ChristenUnie. Harm Schilder, de klokkenluider van Tilburg en controversieel pastoor van de Emmausparochie aldaar, stemde in 2010 op de PVV en Henk van den Belt (hoogleraar gereformeerde theologie) was lid van het partijbestuur van de SGP. Huub Oosterhuis, pastor en schrijver van talloze liederen, steekt niet onder stoelen of banken dat hij, sinds Marijnissen, de SP voluit steunt. Ruard Ganzevoort (hoogleraar praktische theologie) is lid van de Eerste Kamer voor Groen Links en schroomt niet om de publiciteit te zoeken. Ruth Peetoom solliciteerde na 12 jaar predikantschap in Groningen en Utrecht en Statenlidmaatschap in Groningen, naar het voorzitterschap van het CDA en kreeg die lastige functie.

Zit uw favoriet erbij? Veel van deze theologen zijn immers zelf geraakt door het charisma van een politiek leider.

Theologen lijken te veel op mensen gericht voor de PvdD

Moeilijker bleek het afgevaardigden te vinden van andere partijen. De VVD is niet erg populair onder theologen, er zijn er tenminste weinig die daarvoor uitkomen. Een theoloog en ‘geld’ is nog altijd taboe en blijkbaar wordt de VVD daarmee geassocieerd. De schrijvers vinden uiteindelijk Heleen Depuis, die theologie heeft gestudeerd. Ook D66 is niet populair; te vrijzinnig en te liberaal misschien? Boris van der Ham heeft echter interesse voor levensbeschouwing en dat blijkt in D66 kringen al heel wat te zijn.

De Partij voor de Dieren miste ik helemaal. Misschien zijn ze te veel op mensen gericht, de theologen…

Sympathiek

Dit prettige boekje sterkt me in de gedachte dat dominees en theologen een nuttig aandeel hebben in het politiek debat. Helaas niet meer zoals het eens was. Als ik de artikelen zou lezen zonder van tevoren te weten bij welke partij ze horen, zou ik niet altijd kunnen opmaken waar ze staan. In die zin werkt deze stemwijzer dus meer als een stem op een ‘sympathiek theoloog’, en nemen we zijn/haar partij erbij.

Deze blog is met toestemming overgenomen uit opiniërend magazine voor protestants Nederland Woord & Dienst augustus 2012.

Waarom doe ik dit in vredesnaam?

Waarom doe ik dit in vredesnaam? van ChristenUnie-partijleider Gert-Jan Segers is een bundel gedachten en overwegingen over zijn politieke werk, zijn geloofsleven en het nieuws van de dag.   Hij snijdt diverse thema’s aan: zijn held Dietrich Bonhoeffer, zijn dochters, Pasen, slavernij, de zorg voor de Schepping, pacifisme en – natuurlijk – de Haagse politiek. Segers is een begenadigd schrijver en staat bekend om zijn open en authentieke geluid en zijn kwetsbare opstelling. Dit boek, dat zijn beste columns uit het Nederlands Dagblad bevat, geeft een kleurrijk beeld van de mens achter de volksvertegenwoordiger en van zijn idealen, gevormd door geloof, hoop en vertrouwen. 

Dominees in de politiek – door Dirk-Jan Lagerweij

Bestaan er nog theologen die zich durven profileren en zichtbaar zijn in de politiek? Jazeker, ze zijn er nog: dominees en pastores met committent die partij kiezen.