Eenvoud bij Meister Eckhart

In dit artikel gaat Welmoed Vlieger dieper in op de denkwereld en levensvisie van de middeleeuwse mysticus Eckhart aan de hand van enkele treffende citaten uit zijn ‘Gottesgeburtzyclus’. Dat is een prekencyclus waarin  Eckhart de ‘Godgeboorte in de grond van de ziel’ uit de doeken doet. Wat je als individu daarvoor moet doen? Eigenlijk niets; je moet er vooral iets voor laten: de fixatie op het eigene. Hoe? Zoals een kind leeft in de werkelijkheid in plaats van in het ‘ik’. Door Welmoed Vlieger.

Het heeft ruim zeven eeuwen geduurd voordat zijn werk opnieuw in de belangstelling kwam, maar tegenwoordig staat Meister Eckhart (ca. 1260 – 1327). bekend als één van de grootste mystici van de Westerse geschiedenis. Hoewel sommige Eckhart-deskundigen betwisten of de Duitse dominicaan – vanwege zijn rationalistische denkwijze – eigenlijk wel getypeerd kan worden als mysticus, vormt de unio mystica, de goddelijke eenwording, de onbetwiste hoeksteen van zijn prediking.

We zijn er al

Nu is er wel iets bijzonders met die mystieke eenwording bij Eckhart. Ze kan onmogelijk door een mens gevonden of bereikt worden en wel om de eenvoudige reden dat God en mens in de kern nooit van elkaar gescheiden zijn geweest en ook nooit zullen zijn. God is zo ontzaglijk nabij, dat de mens, in zijn diepste grond of wezen, zelfs volledig met hem samenvalt. Eckharts mystiek draait dus niet zozeer om eenwording(in de zin van ‘ver-eniging’ van wat daarvoor nog gescheiden was) maar om eenheid, oftewel: om watís. En hier blinkt Eckhart uit in eenvoud: we hoeven helemaal nergens naartoe, er valt niets te bereiken, want we zijn er al. En je kunt nu eenmaal niet bereiken wat er al is.

Er wringt iets

Met deze zeer beknopte samenvatting van Eckharts mystieke boodschap raken we niet alleen aan de eenvoud ervan maar ook aan een soort spanningsveld, er wringt iets in die boodschap. Want wat valt er in mystiek opzicht nu eigenlijk nog te zeggen, te doen of te ontdekken als het ultieme doel – de goddelijke eenheid – helemaal geen doel blijkt te zijn maar een soort ingeboren gegeven is? En belangrijker nog: als het waar is wat Eckhart zegt, waarom ervaren we die eenheid (doorgaans) dan niet?

Aan de hand van enkele in het oog springende citaten van Eckhart zal ik op deze vragen ingaan. We zullen zien dat eenvoud voor Eckhart uitdraait op een praktische levenswijze die niets meer voor zichzelf beoogt maar die ‘zijn laat’; een leven zonder waarom. Lees verder op debezieling.nl.

De weg van Eckhart

Van de middeleeuwse Duitse predikant en pastor Eckhart (rond 1300) zijn preken en traktaten bewaard die alle gaan over een thema dat zijn leven beheerst: de werkelijkheid van mijn bestaan in God. Het is zijn hartstocht geweest om de lezers van zijn preken en geschriften tot hetzelfde inzicht te brengen. Ook hij kan de diepte en omvang van het geheim van de werkelijkheid nooit op ons overdragen. Wel kan hij ons de weg wijzen en telkens weer in de buurt brengen van het geheim dat zijn leven vervulde, in een overvloed aan beelden.
In dit boek komen aan de hand van korte teksten de leidende inzichten van Eckhart naar voren. Ton van der Stap voorziet deze van een verhelderend en spiritueel commentaar.

Eenvoud bij Meister Eckhart

In dit artikel gaat Welmoed Vlieger dieper in op de denkwereld en levensvisie van de middeleeuwse mysticus Eckhart aan de hand van enkele treffende citaten uit zijn ‘Gottesgeburtzyclus’. Dat is een prekencyclus waarin Eckhart de ‘Godgeboorte in de grond van de ziel’ uit de doeken doet.