Er is maar één weg tot het leven en het heil – Calvijn

Redactie Theologie.nl

Nog altijd is Calvijn actueel. Met drie korte inzichten wordt in deze recensie uitgelegd waarom Calvijns uitspraken nog steeds toepasbaar zijn voor de bouw van Gods koninrijk. De recensie verscheen eerder in het verenigingsblad van Depositum Custodi.

Dit is een bijdrage n.a.v. Calvijn Verzameld

Calvijn verzameld bevat een selectie in twee delen uit het verzameld werk van Johannes Calvijn. Dat Jean Cauvin in Nederland al eeuwen Johannes Calvijn heet, zegt alles over de enorme invloed die de reformator de eeuwen door heeft gehad op de Nederlandse kerk en cultuur. Al vroeg verschenen vertalingen van met name zijn ‘Institutie’en zijn commentaren, maar tegelijk bleven veel van zijn kleinere werken onvertaald. Daar brengt Calvijn verzameld nu verandering in. Een team van Calvijn-deskundigen onder redactie van Herman J. Selderhuis presenteert hier een veelheid van voor het eerst of opnieuw vertaalde teksten, voorzien van een beknopte inleiding op elke tekst. Calvijn is meer dan ‘de man van één boek’ en hij is frisser, breder en actueler dan zijn portret doet vermoeden.

Meer informatie

De inhoud van het boek

Drie jaar na de uitgave van Luther verzameld verschijnt er onder redactie van Selderhuis een tweedelige verzameling van werken van Calvijn. Zowel wat betreft de vormgeving, opbouw als relevantie zijn beide uitgaven vergelijkbaar. De uitgave is bedoeld om Calvijn in de breedte te (blijven) bestuderen.

In het eerste deel van Calvijn Verzameld is de gemaakte selectie uit de werken van de Geneefse reformator geconcentreerd rond een drietal thema’s. Allereerst maakt de lezer kennis met Calvijns spreken over de Bijbel. Daarna worden een aantal preken van hem weergegeven. Het derde onderdeel van het eerste boek bevat teksten met een meer leerstellig karakter, waaronder Calvijns catechismus en delen uit zijn Institutie. Aangezien de ruimte ontbreekt om op elk van de thema’s uitvoerig in te gaan, wil ik per thema een citaat weergeven dat mij persoonlijk heeft aangesproken, in de hoop dat deze citaten uw belangstelling wekken voor de verdere inhoud van het boek.

De waarde van het Evangelie

Het eerste theologische geschrift van Calvijns hand is een brief ‘aan allen die Jezus Christus en zijn evangelie liefhebben’. Deze brief is als voorwoord opgenomen in de Franse Bijbelvertaling van 1535. Calvijn gaat in deze brief onder andere in op de waarde van het Evangelie en het belang van het lezen van deze boodschap: “Er is maar één weg tot het leven en het heil; dat is het geloof en de zekerheid van Gods beloften die men niet buiten het evangelie om kan hebben; (…) Waar is dan uw hoop als u het horen, het zien, het lezen en het bewaren van dit heilig evangelie minacht en veracht?” (14).

Een zondaar wordt gerechtvaardigd voor God

Het gedeelte met preken van Calvijn bevat onder andere vier schitterende preken over de rechtvaardiging. Deze preken zijn onderdeel geweest van een prekenserie van Calvijn uit het Bijbelboek Genesis. Aan de hand van de eerste verzen van Genesis 15 legt Calvijn eenvoudig en helder uit hoe een zondaar gerechtvaardigd wordt voor God. “Er blijft dus niets anders over, dan onze toevlucht te nemen tot Gods loutere barmhartigheid en dan zullen wij verzekerd zijn dat Hij ons zal liefhebben, wanneer wij, zeg ik, al onze verdiensten zullen zoeken in Jezus Christus en niet ophouden God aan te roepen, hoe onwaardig wij ook zijn mogen” (257).

Een definitie van het ware geloof

Het gedeelte met geschriften van Calvijn rondom de leer bevat onder andere de Catechismus van Genève uit 1545. Hierin geeft Calvijn een mooie definitie van het ware geloof: “Het is een zekere en vaste kennis van Gods Vaderlijke welwillendheid jegens ons, zoals Hij in het evangelie getuigt dat Hij door Christus onze Vader en Verlosser is” (392).

Ik hoop dat deze drie korte inzichten in de inhoud van dit boek u aanmoedigen het boek te lezen en dat het mag bijdragen aan de bouw en opbouw van Gods Koninkrijk. Daarmee zou dan ook in onze tijd de wens van Calvijn in vervulling gaan: “Ik bid onze goede God dat ik niet tevergeefs gewerkt heb, maar dat u door mijn werk wordt opgebouwd. Daar verlang ik immers naar” (103).

Depositum Custodi is een reformatorische studentenvereniging. Ze stellen er vragen over christelijk geloof, ethiek en de maatschappij en zoeken naar antwoorden door middel van studiekringen, lezingen en vooral veel onderlinge gesprekken.