Het spirituele leven

In Het spirituele leven daagt Evelyn Underhill de lezer uit om zijn leven in het juiste perspectief te zien: niet als op zichzelf staand, maar als onderdeel van het grote geheel van het werk van God aan zijn schepping. Van Bep van Muilekom ontvingen we een recensie die u hieronder kunt lezen.

God comes to the soul in his working clothes, and he brings his tools with him
Evelyn Underhill (1875 – 1941)

‘Mensen van nu zijn hulpeloos, snel afgeleid en tegendraads, niet in staat om te interpreteren wat er gebeurt en erg bezorgd over wat komen gaat; dit komt vooral doordat het eeuwige hen geen houvast meer biedt,’ schrijft Evelyn Underhill in Het spirituele leven. Het boek verscheen oorspronkelijk in 1936, maar doet nergens gedateerd aan. Daarom mag het met recht een klassiek meesterwerkje heten.

Afgezien van inleiding, voorwoord en register beslaat het niet meer dan vijftig bladzijden, verdeeld over vier hoofdstukken. Een kleinood, lastig om er recht aan te doen in weinig woorden, want rijk van vorm en inhoud. Het is vooral de stem van de schrijfster die dit boek zo aantrekkelijk maakt. Persoonlijk, levendig, intiem. Oorspronkelijk zijn het dan ook radiotoespraken, bestemd voor een groot publiek. Geen intellectuele en abstracte beschouwingen, wel doordacht en diepzinnig; nergens oppervlakkig of banaal, wel helder en eenvoudig. Underhill spreekt vanuit haar eigen innerlijke ervaring, in de taal van het hart.

De ondertitel ‘Mystiek voor het dagelijks bestaan’ is goed gekozen. Of we nu kunstenaar, wetenschapper, zakenvrouw, huisman zijn of in de sloppenwijken werken, het gaat erom dat we ons dagelijkse, concrete bestaan leren beschouwen in het licht van de eeuwigheid. ‘Dan zullen bezorgdheid, verwarring, onzekerheid en wanhoop afnemen, ook al is het leven niet zonder lijden.’ Frustraties doen het spirituele leven ontkiemen en groeien, zegt Underhill. En: de christelijke spiritualiteit verklaart het kwaad en het lijden niet, maar laat ons zien hoe we ermee kunnen omgaan.

Zij vergelijkt de reis die ons leidt naar het doel van het bestaan met de beweging van ijzervijlsel dat door een grote magneet wordt aangetrokken. Het proces onttrekt zich aan onze controle en verloopt voor ieder anders. ‘Het lijkt wel alsof sommige mensen met een roltrap naar God gaan; hun eigen inspanningen dragen er wel toe bij, maar veel wordt voor hen gedaan en van stilstand is geen sprake. Sommigen zoeven ons als in een lift voorbij terwijl wij ons op een steile trap bevinden met een bocht bovenaan zodat we niet hoeven zien hoe ver het nog is. Maar dat alles maakt niet echt uit. Wat uitmaakt is dat we onderweg zijn naar God en dat op die reis God zelf onze metgezel is […].’

Als we willen weten hoe ver we zijn gevorderd op die weg, reikt Underhill ons een simpele test aan. De spirituele kwaliteit van ons leven laat zich afmeten aan de mate van rust, tederheid en kracht waarmee we reageren op de omstandigheden van ons dagelijks leven.

De kerk is volgens haar ‘een instrument van God om bevrijding te brengen; niet een religieuze club in een mooi historisch gebouw waar je je zo prettig voelt.’ Ze roept ons op een overall aan te trekken en aan de slag te gaan. ‘Als we door Londen wandelen weten we heel goed dat we ons niet in de hoofdstad van het hemelse koninkrijk bevinden. Toch zou het dat wel kunnen zijn, als de overtuiging en het handelen van elke christen in Londen gericht zou zijn op dit doel […]. Als er een perfecte samenhang zou zijn, koste wat het kost (en reken er maar op dat dat niet weinig is) tussen onze geestelijke idealen en ons sociale en politiek handelen.’

Het zijn woorden die geschreven lijken te zijn in en voor onze tijd. Toch, het gaat bij Underhill niet om werken en plicht en verantwoordelijkheid. Ze getuigt van de schoonheid en betekenis van de schepping, ‘van pimpelmees tot de Melkweg’. Dat maakt dit werkje universeel en aantrekkelijk voor iedereen die gevoel heeft voor het onzichtbare in het zichtbare.

Bep van Muilekom

N.a.v. Het spirituele leven / Evelyn Underhill / KokBoekencentrum / als paperback en als e-book

Het spirituele leven

In Het spirituele leven daagt Evelyn Underhill de lezer uit om zijn leven in het juiste perspectief te zien: niet als op zichzelf staand, maar als onderdeel van het grote geheel van het werk van God aan zijn schepping. Ze moedigt de lezer aan stappen te zetten op de geestelijke weg. Maar welke stap een mens ook zet, het is vruchteloos als die niet óók doorwerkt op alle andere lagen van het bestaan, tot aan het dagelijkse leven, werk en politieke keuzes toe. De theologen Renata Barnard en Marga Haas verzorgden een eigentijdse en frisse vertaling van dit kleine meesterwerk.

Het spirituele leven

Van Bep van Muilekom ontvingen we een recensie van Het spirituele leven van Evelyn Underhill die u hieronder kunt lezen. ‘Universeel en aantrekkelijk.’