Het geheim van Nadia Bolz-Weber

In Vrijspraak voor losers houdt auteur Nadia Bolz-Weber een vlammend pleidooi voor religieuze vrijheid. Maar wat is haar geheim? Wat maakt haar verhaal zo bijzonder? Speciaal voor Theoblogie.nl recenseert Margrietha Reinders haar boek en onderzoekt ze wat Bolz-Webers grootste betekenis is voor de gelovige en ongelovige lezers in Nederland.

‘Ik ren Jezus niet achterna. Jezus zit eerder mij achter de broek aan.’

Deze uitspraak is in haar eenvoud en kernachtigheid kenmerkend voor de vrouw die mij aankijkt vanaf de achterkaft van het boek: Vrijspraak voor losers, de Nederlandse vertaling van haar boek Accidental Saints: Finding God in All the Wrong People. Ze ziet er onverschrokken uit, door haar open gezichtsuitdrukking die warmte uitstraalt zonder opzettelijk aardig te willen zijn, maar bovenal door de bonte tattoos die haar hals en armen sieren. Wie haar beter wil leren kennen en op het internet zoekt, kan haar treffen in gescheurde spijkerbroek met een bonte hoeveelheid aan oorbellen en ringen, maar ook nadrukkelijk verscholen achter een wit boordje en zwart priesterhemd. Het is Nadia Bolz-Weber, een lutherse predikante uit Denver, die daar een kleurrijke gemeente stichtte van mensen die zich niet zo snel laten zien in een doorsnee geloofsgemeenschap. Drop-outs, ontheemden, creatievelingen, verslaafden en eenzame carrièrejagers.

Zelf lijkt ze ook een outsider te zijn, met haar bijna provocerende uiterlijk en haar klare, vaak zelfs wat grove taal. Wie zou er ooit in haar een predikant, theoloog, pastor, gevierd auteur, echtgenote en moeder van twee kinderen herkennen? Ikzelf moest ook even wat ongemakkelijkheid overwinnen toen ik haar voor het eerst tegenkwam op Facebook en naar haar serie korte preekjes ‘Have a little faith’ begon te luisteren. Maar algauw raakte ze mij dieper dan menig andere hedendaagse theoloog en voorganger ooit zou kunnen doen. Weinig predikanten en christelijke spraakmakers uit de protestantse kerk kunnen mij zo ontroeren en bemoedigen, hoeveel goede theologen en bezielde dominees er ook zijn.

Iedereen die onder de voet gelopen wordt door de maatschappij kan op haar solidariteit rekenen.

Hoe zit dat eigenlijk?

Wat is haar geheim en wat maakt haar bijzonder, los van haar ongebruikelijke verschijning en straatmakerstaal?

Allereerst denk ik dat ik mijzelf op een aantal punten in haar herken, en uiteraard is dat haar positie als vrouwelijke dominee in een kerk waar mannelijke voorgangers nog steeds in de meerderheid zijn. Hoe lastig het ook is om aan te stippen: in de christelijke wereld als geheel zijn vrouwelijke leiders niet vanzelfsprekend, zeker niet als zij een eigen plek innemen en een kritisch geluid laten horen. Nadia zegt hierover ergens: ‘Wees voorbereid op shit wanneer je als vrouw het voortouw neemt, of je mond open doet.’

Zelf is ze absoluut niet haatdragend jegens de mannelijke collega’s die op haar pad komen en wijst ze allereerst op zichzelf wanneer ze last heeft van onnodige rancune of slachtoffergedrag. Maar zonder een blad voor de mond te nemen, wijst ze als het moet toch situaties van onrecht jegens vrouwen haarscherp aan. Iedereen die onder de voet gelopen wordt door de maatschappij kan op haar solidariteit rekenen.

Vrijspraak voor losers – Nadia Bolz-Weber

Ieder mens kan zowel zondaar als heilige zijn

Een grote kwetsbaarheid

Toch is dit niet de belangrijkste bron van herkenning die ik ervaar in mijn ontmoeting met deze eigenzinnige voorgangster. Achter haar confronterende taal voel ik een grote kwetsbaarheid schuilgaan, die vermoedelijk de bron is van heel haar gepassioneerde pastor zijn. Diep in haarzelf zit ook een mens dat is weggezet en aan de kant geschoven, zichzelf heeft afgewezen en in de marge geduwd. Ze schrijft heel eerlijk over dit stuk in haar ziel, een erfenis van het eigenaardige eenzame kind dat ze ooit was, en van de jarenlange verslaving aan alcohol en andere verdovende middelen.

Zelf is ze pas later gaan beseffen hoe deze geschiedenis van vervreemding en isolement uiteindelijk het geschenk werd dat haar in staat stelde zich met andere beschadigde mensen te verbinden. ‘Wat voor de wereld dwaas is, heeft God uitgekozen om de wijzen te beschamen’, een van de prachtwoorden uit de brief van Paulus aan de gemeente in Corinthe, is altijd een van mijn dierbaarste teksten geweest, die me erg geholpen heeft bij mijn eigen hachelijke werk als pionier en gemeentestichter.
Nadia is er in heel veel opzichten de belichaming en het bewijs van.

Wat mij misschien wel het meest trof in de getuigenis die zij geeft door tegendraads predikant en bevlogen kerkplanter te zijn, is haar overtuigde en bijna ongegeneerde christelijke geloof.

Glashelder uit hart en hoofd

Wat mij misschien wel het meest trof in de getuigenis die zij geeft door tegendraads predikant en bevlogen kerkplanter te zijn, is haar overtuigde en bijna ongegeneerde christelijke geloof. Omdat zij op latere leeftijd pas echt heeft ontdekt wie God is en zijn genezende macht in haar eigen leven heeft ervaren, ontstijgt haar spreken over Hem elke theologie of doctrine. Nergens is ze belerend, prekerig of gekunsteld in haar verkondiging, maar ze preekt glashelder uit hart en hoofd, rechtstreeks betrokken op het dagelijks geworstel van mensen in haar gemeente. Daarom doet alles wat ze zegt ter zake: het is ontleend aan het evangelie en raakt mensen direct in hun menszijn en hun zoektocht. Juist mensen die helemaal buiten het gewone, herkenbare en comfortabele bereik van de kerk vallen.

Hiermee kom ik aan bij haar grootste betekenis voor de gelovige en ongelovige lezers in Nederland: Nadia Bolz-Weber kan het christelijk geloof op een doordachte en toegewijde, midden in het leven staande, vurige manier vertolken in een wereld die helemaal niets heeft met kerkelijke cultuur of theologisch vocabulaire, maar wel wanhopig op zoek is naar de onvoorwaardelijke liefde van God.

Ik ben blij dat haar bevrijdende visie op de gemeente van Christus en haar hartstochtelijke navolging van hem door de vertaling van haar boek toegankelijk wordt voor al wie de durf heeft om haar te lezen.

Margrietha Reinders (1959) is predikant en pionier namens de PKN in Amsterdam en wordt ook wel ‘pionier op de puinhopen’ genoemd: een dominee die de straat op gaat en nieuwe geloofsgemeenschappen bouwt in wijken waar de kerk zo goed als verdwenen is.

N.a.v. Vrijspraak voor losers | Nadia Bolz-Weber | Uitgeverij Kok | Als paperback | Als e-book

Het geheim van Nadia Bolz-Weber

Speciaal voor Theoblogie.nl recenseert Margrietha Reinders ‘Vrijspraak voor losers’ en onderzoekt ze wat Bolz-Webers grootste betekenis is voor de gelovige en ongelovige lezers in Nederland.