De Nieuwe Psalmberijming
Leo Smelt
Ik vond het altijd pijnlijk onwaar als kerkmensen in discussies riepen: ‘Wij zingen alleen de Psalmen, want die komen direct uit de Bijbel’. Jammer dat menigeen dan niet besefte dat we in de praktijk slechts een klein aantal geliefde berijmde coupletten zingen uit de berijming van 1773. Voor diegenen die in de 18e eeuw aan de berijming van Datheen gehecht waren was de berijming van 1773 trouwens een nieuwe berijming, een nieuwlichterij waartegen men zich verzette. Ik ben opgevoed met de Oude Berijming. Gelukkig leerde ik sommige ‘versjes’ uit het hoofd / by heart. Wij keken met argwaan naar de oprukkende Nieuwe Berijming in het Liedboek voor de Kerken van 1973.
We erkenden echter dat de Nieuwe Berijming soms beter was, want dichter bij de bijbeltekst en omdat er dus minder toegevoegd werd om het te laten rijmen. De Oude Berijming was eigenlijk meer gezangachtig en samen met de snel oprukkende gezangen en geestelijke liederen werden de (on)berijmde psalmen weggeduwd. Vooral als de Geneefse melodieën te moeilijk waren en de woorden te cru of onbegrijpelijk dan werden een heel aantal psalmen niet of nauwelijks meer gezongen. Als ook de hulp van de christelijke scholen wegvalt gaat het vervreemdingsproces snel.
Ik was in Peru al lang blij weer gedeelten van psalmteksten te kunnen zingen op nieuwe wijzen. Ook in Nederland kwamen nieuwe versies van psalmen. Met de bundel Weerklank kwamen naast de NB 1973 ook psalmen uit andere berijmingen binnen. Zo ook De Nieuwe Psalmberijming die nu pas in zijn geheel uitgekomen is. Een goede poging om begrijpelijker en minder woorden te gebruiken. Het was helaas niet meer mogelijk om deze berijming eerst te beproeven en te laten accepteren door verschillende kerkgenootschappen samen. Dat werkt versnippering in de hand. Het is noodzaak om – als het kan met steun van christelijke scholen en (groot)ouders – onze (klein)kinderen psalmverzen aan te leren op oude of nieuwe melodieën. Verder is het voor de geloofsverdieping verrijkend dat jongeren en ouderen de verschillende oude en nieuwe berijmingen (dus ook deze De Nieuwe Psalmberijming) met elkaar vergelijken en ze thuis bij de maaltijden te zingen.
De ‘psalmen en gezangen’-oorlogen zijn nagenoeg voorbij, maar de slag om echt alle psalmen te blijven zingen (en als het kan ook uit het hoofd te leren) zijn we bezig te verliezen. Dát doet mij vooral pijn. Een schrale troost is dat in rooms-katholieke kloosters alle psalmen nog – in twee weken! – in zijn geheel gezongen worden in de getijden.
Leo Smelt werkte tien jaar als zendingspredikant in Lima, Peru, en dient sinds 2013 de gemeente in Voorthuizen.
De Nieuwe Psalmberijming. Utrecht: KokBoekencentrum, 2021. 320 pp. €22,50. ISBN 9789043535762.
De Nieuwe Psalmberijming
Ik vond het altijd pijnlijk onwaar als kerkmensen in discussies riepen: ‘Wij zingen alleen de Psalmen, want die komen direct uit de Bijbel’. Jammer dat menigeen dan niet besefte dat we in de praktijk slechts een klein aantal geliefde berijmde coupletten zingen uit de berijming van 1773. Voor diegenen die in de 18e eeuw aan de berijming van Datheen gehecht waren was de berijming van 1773 trouwens een nieuwe berijming, een nieuwlichterij waartegen men zich verzette. Ik ben opgevoed met de Oude Berijming. Gelukkig leerde ik sommige ‘versjes’ uit het hoofd / by heart. Wij keken met argwaan naar de oprukkende Nieuwe Berijming in het Liedboek voor de Kerken van 1973.
