Van Rompuy e.a. – Kerk in tijden van corona
Oane Reitsma
Diagnose – Dilemma – Duurzame toekomst
Dat het soms wat een hachelijke onderneming is om te schrijven over een onderwerp waar we nog middenin zitten, wordt ook in deze bundel duidelijk. Theologische reflectie en bezinning vragen wat meer tijd. Daardoor is er in deze bundel, geïnitieerd door journalist Leo Fijen, veel overlap tussen de artikelen en blijven sommige van de (alle korte) bijdragen hangen in een opsomming van wat de respectievelijke auteurs hebben waargenomen aan kerkelijk handelen in de coronatijd. Naast tien auteurs van Rooms-Katholieke zijde, waaronder de kerkelijke, theologische en politieke leiders bisschop Gerard de Korte, Erik Borgman en Herman Van Rompuy, vinden we er drie van Protestantse zijde: René de Reuver, Bram van de Beek en Nynke Dijkstra.
Opvallend is dat het thema ‘Kerk in tijden van corona’ door de meeste auteurs wordt opgevat als ‘wat kan de kerk leren nu zij in deze tijd gedwongen andere vormen moet ontwikkelen?’, waarbij het dan meestal gaat om liturgie, pastoraat en catechese, en het thema slechts een enkele keer (vooral de bijdrage van De Korte vormt hier de positieve uitzondering) wordt verstaan als ‘wat kan de samenleving in deze crisistijd leren van de christelijke traditie?’
Sam Goyvaerts wijst op de aanvullende mogelijkheden van online streamen en de consequenties ervan voor de ars celebrandi: ‘liturgie is breder dan de eucharistie’ (54) en er ontstaat weer ruimte voor huisliturgie (51). Van de Beek wijst online vieren af, zeker wat het avondmaal betreft: ‘een online kerkdienst is geen kerkdienst’ (102). Deze tijd leert ons juist meer verlangen om het Brood des Levens in de fysieke ontmoeting van de gemeente te ontvangen en voedt zo ons geloofsverlangen. Nynke Dijkstra ziet deze tijd vooral als een leertijd voor een missionaire insteek en daarom moeten kerken ‘niet te snel terug naar het oude normaal’ willen (72).
Enige theologische verdieping is vooral te vinden bij Anton ten Klooster, die het verschil duidt tussen een viering online uitzenden en een online viering maken. Hij is ook de enige die deze tijd opvat als een tijd van geduld en vraagt om de leegte niet te snel op te vullen met niet-sacramentele vormen (vooral doop) en gaten niet te snel te vullen met schijnoplossingen (81). Ook Jos Moons moet genoemd worden, die de (kleine) coronacrisis vooral ziet als een tijd die een vergrootglas legt op de grote crisis van de kerkverlating en wijst op Augustinus’ ‘theologie van het niet-weten’, waarna hij pleit voor een afgeslankte kerk, niet als sentimentele plaats van herinnering, maar als pleisterplaat van geloof, hoop en liefde (88-89). Een fraaie meditatief-spiritueel gerichte bijdrage is die van bisschop Lode van Hecke.
Deze recensie is geschreven door Oane Reitsma en verscheen oorspronkelijk in Kerk en Theologie 2021, nr. 1, dat als thema kunst en literatuur heeft.
Herman van Rompuy e.a.. Kerk in tijden van corona. Diagnose – Dilemma – Duurzame toekomst. Baarn / Antwerpen: Adveniat / Halewijn, 2020. 142 pp. €19,50. ISBN 9789493161382.
Van Rompuy e.a. – Kerk in tijden van corona
Dat het soms wat een hachelijke onderneming is om te schrijven over een onderwerp waar we nog middenin zitten, wordt ook in deze bundel duidelijk. Theologische reflectie en bezinning vragen wat meer tijd. Daardoor is er in deze bundel, geïnitieerd door journalist Leo Fijen, veel overlap tussen de artikelen en blijven sommige van de (alle korte) bijdragen hangen in een opsomming van wat de respectievelijke auteurs hebben waargenomen aan kerkelijk handelen in de coronatijd. Naast tien auteurs van Rooms-Katholieke zijde, waaronder de kerkelijke, theologische en politieke leiders bisschop Gerard de Korte, Erik Borgman en Herman Van Rompuy, vinden we er drie van Protestantse zijde: René de Reuver, Bram van de Beek en Nynke Dijkstra.
