Menu

Forest – Alles is genade

Rein Brouwer

Een biografie van Dorothy Day

Cover van 'Alles is Genade' door Jim Forest.

Hulde aan uitgeverij Damon voor het op de markt brengen van een opnieuw een vertaling van een biografie geschreven door Jim Forest. Na de biografie van Thomas Merton uit 2018 (K&Th 69/4, oktober 2018), verscheen in november 2020 de vertaling van de biografie van Dorothy Day, verrijkt met veel aardige foto’s. De Amerikaanse Dorothy Day (1897-1980) is een icoon van de christelijke beweging voor vrede en sociale gerechtigheid. Day, die een professioneel bestaan begon als journalist en schrijfster, besloot in 1933 een christelijke krant uit te geven, The Catholic Worker.

Het idee was om een krant te maken waarin de katholieke sociale leer verspreid werd en waarmee op vreedzame wijze gewerkt zou kunnen worden aan ‘deze wereld omgekeerd’. De krant werd al spoedig de stem van een beweging die zich manifesteerde in het opzetten van huizen van gastvrijheid en in sociale actie die met ogenschijnlijk onuitputtelijke energie werd gevoerd door Day en een zich uitdijende kring van kompanen, vrijwilligers en sponsoren. Day koos haar hele leven radicaal voor vrijwillige armoede en gerechtigheid en schiep gemeenschappen van absolute gastvrijheid.

Forest geeft ons een diep inzicht in de complexe werkelijkheid in dergelijke ‘leefgemeenschappen’ die de keuzes van Day opriepen en in de psychische en sociale spanningen die daarmee gepaard kunnen gaan. Verder schetst Forest aan de hand van het leven van Day, en van medewerkers als Peter Maurin, de grote maatschappelijke vraagstukken in de Verenigde Staten van de twintigste eeuw: van de ‘roaring twenties’ naar de Grote Depressie, de Tweede Wereldoorlog, de Koude Oorlog, de jaren zestig, de oorlog in Vietnam. Day was daarvan geen stille getuige. Integendeel, ze mengde zich daarin actief en inspireerde anderen ook daartoe, in woord en daad.

Tot aan haar dood was Day onophoudelijk bezig een wereld geregeerd door angst te confronteren met de werken van barmhartigheid. Ze protesteerde met en voor de suffragettes in 1917, voor de werkeloze arbeiders in 1932, ze bood onderdak aan daklozen en ontheemden vanaf de jaren dertig, protesteerde tegen de oorlogsinspanningen in de jaren veertig, tegen de communistenhaat in de jaren vijftig, evenals tegen oefeningen om de bevolking voor te bereiden op een nucleaire oorlog, voor de burgerrechtenbeweging en tegen de Vietnamoorlog in de jaren zestig, en schaarde ze zich in de jaren zeventig aan de zijde van de landarbeiders en hun voorman Cesar Chavez in hun strijd om eerlijk loon en vakbondsvertegenwoordiging. Dit alles deed Day vanuit een diep geloof, geworteld in de dagelijkse eucharistie en gebed. Ze was een non zonder habijt, een monastiek zonder klooster, wat niet mag bevreemden voor de anarchist die ze ook was.

Days biografie biedt een belangwekkend portret van een bijzondere vrouw, die verkeerde te midden van bijzondere mensen, levend in een turbulente eeuw. Het boek eindigt met een persoonlijke impressie van Day door Jim Foster, die geleefd en gewerkt heeft in huizen van de Catholic Worker-beweging en al eerder de geschiedenis van de beweging geboekstaafd heeft. Foster herinnert aan Days favoriete uitspraak van Dostojevski, door wie haar begrip van het christendom gevormd is: ‘De wereld zal worden gered door schoonheid.’ Day had de gave om schoonheid te zien op plekken die anderen over het hoofd zien.

Het zal ook de inspiratie geweest zijn van Thérèse van Lisieux en haar ‘kleine weg’, waarover Day zelf een biografie schreef. Er zijn twee redenen waarom dit boek moest uitkomen in een Nederlandse vertaling. De eerste is om de aandacht te vestigen op de Catholic Worker-gemeenschappen in Nederland. In 2020 is een gemeenschap gestart in Amstelveen, maar sinds 1988 is er het Jeanette Noëlhuis in Amsterdam Zuidoost. De vertaling biedt informatie over de beweging en over de huizen in Nederland. Daarnaast is er een bibliografie met informatie over publicaties van en over Dorothy Day. Een tweede reden voor het publiceren van de vertaling is het verzoek tot heiligverklaring van Day. In 2000 is de zaak geopend en sindsdien wordt er gewerkt aan een dossier dat beoordeeld zal worden door een theologische commissie.

Er is een gedocumenteerd wonder nodig voor een zaligverklaring en zo’n ‘wonder’ wordt door Forest beschreven. Voor heiligverklaring is echter een tweede gedocumenteerd wonder nodig. Hoe dan ook, in 2015 sprak Paus Franciscus tot het Amerikaanse congres en zei: ‘In these times when social concerns are so important, I cannot fail to mention the Servant of God Dorothy Day, who founded the Catholic Worker Movement. Her social activism, her passion for justice and for the cause of the oppressed, were inspired by the Gospel, her faith, and the example of the saints.’ Foster schrijft: ‘Als we met het woord ‘heilige’ iemand bedoelen die ons helpt te begrijpen wat het betekent Christus na te volgen in woord en daad, is Dorothy zeker zo iemand’ (382).

Deze recensie is geschreven door Rein Brouwer en verscheen oorspronkelijk in Kerk en Theologie 2021, nr. 3, dat als thema ‘Heil’ heeft.


Jim Forest. Alles is genade. Een biografie van Dorothy Day. Anneke Moorman (vert.). Eindhoven: Damon, 2020. 395 pp. €29,95. ISBN 9789463402873.

Forest – Alles is genade

Hulde aan uitgeverij Damon voor het op de markt brengen van een opnieuw een vertaling van een biografie geschreven door Jim Forest. Na de biografie van Thomas Merton uit 2018 (K&Th 69/4, oktober 2018), verscheen in november 2020 de vertaling van de biografie van Dorothy Day, verrijkt met veel aardige foto’s. De Amerikaanse Dorothy Day (1897-1980) is een icoon van de christelijke beweging voor vrede en sociale gerechtigheid. Day, die een professioneel bestaan begon als journalist en schrijfster, besloot in 1933 een christelijke krant uit te geven, The Catholic Worker.

Boekomslag Alles is genade van Jim Forest
Boekomslag Alles is genade van Jim Forest

Nieuwe boeken