De geboorte van de beschaving uit de katholieke kerk
Richard Vissinga schreef voor het Ouderlingenblad een artikel over het boek Bouwmeesters van Europa van Tomas E. Woods. Het Ouderlingenblad is een tijdschrift voor pastoraat of gemeenteopbouw. Het is het meest en best gelezen tijdschrift binnen het kerkenwerk en daarom vonden wij dit artikel de moeite waard op te delen:
Bij de Bouwmeesters van Europa zou je in eerste instantie kunnen denken aan de regeringsleiders van de zes landen, die in 1952 de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal stichtten. Doel was om oorlogen tussen de aartsvijanden Duitsland en Frankrijk onmogelijk te maken door de Frans-Duitse productie van kolen en staal onder een Hoge Autoriteit te plaatsen. Het werd de eerste aanzet tot de Europese Unie, waarin zij later opging. Inmiddels zijn we een kleine 70 jaar verder, worden er in mei verkiezingen gehouden voor het Europese Parlement en heb ik in mijn leven nog nooit oorlog aan den lijve ondervonden. Ik ben er van overtuigd dat dit te danken is aan de bouwmeesters, die geïnspireerd en gepassioneerd zich hebben ingezet voor een vreedzaam Europa.
Maar de Bouwmeesters van Europa is ook de titel van een vorig jaar verschenen boek, dat ik met grote interesse heb gelezen. De ondertitel van het boek luidt: De geboorte van een beschaving uit de katholieke kerk. Auteur is Thomas E. Woods Jr. (* 1972). Hij is een Amerikaans historicus, politiek commentator en schreef boeken op het gebied van politiek, economie en katholicisme. Wie dit boek ter hand neemt doet er goed aan zich te realiseren, dat het protestantisme maar liefst vijftien eeuwen deelt met het katholicisme. Dat is ook ‘onze’ geschiedenis. Dan is het niet minder dan een weldaad om te lezen over de grote verdiensten van de kerk bij de totstandkoming en ontwikkeling van de Europese beschaving. De kerk heeft die diepgaand en in goede zin beïnvloed. Woods betoogt dat die niet alleen ontstaan is uit Athene of Rome, maar dat de ultieme bron gelegen is in de kerk.
In de Bouwmeesters van Europa schrijft Woods hoe de moderne wetenschap via de kerk is ontstaan, hoe 300 jaar voordat Adam Smith (1723-1790) de grondslag legde van het liberalisme, priesters het vrije marktdenken ontwikkelden, hoe groot de bijdrage is geweest van de monniken aan de ontwikkeling van de landbouw, hoe de universiteit is ontstaan, wat er niet klopt van de algemene opinie over de veroordeling van Galileo, hoe het westerse recht voortkwam uit het kerkelijke canoniek recht en hoe de kerk het Westen humaniseerde vanuit de heiligheid van al het menselijk leven.
Geen instituut heeft meer gedaan in de vorming van het Westen dan de twee duizend jaar oude (katholieke) kerk. Het zijn vooral de donkere bladzijden in de geschiedenis van de kerk die de meeste aandacht trekken. De inquisitie met haar kettervervolgingen en heksenverbrandingen, het ondergeschikt maken van de menselijke rede aan het door de kerk omschreven geloof tot en met de ernstige geloofwaardigheidcrisis vanwege het seksueel misbruik, het is er allemaal geweest en het is er nog steeds. Het heeft de kerk zwaar op de proef gesteld en doet dat tot op vandaag. Maar de andere kant is er ook en moet niet worden vergeten. Europa en de westerse beschaving hebben veel aan de kerk te danken.
De bouwmeesters van Europa
In De bouwmeesters van Europa kom je te weten hoe de moderne wetenschap in de kerk is ontstaan, hoe katholieke priesters 500 jaar voor Adam Smith het vrijemarktdenken ontwikkelden, hoe de universiteit is ontstaan, wat er niet klopt over wat je van het Galileo-proces weet, hoe het westerse recht voortkwam uit het kerkelijke canoniek recht, hoe de kerk het Westen humaniseerde vanuit de heiligheid van al het menselijke leven.
