De weg naar het licht

In De weg naar het licht betoogt journalist Marina de Haan dat het leven een pelgrimstocht is. Of je nu gelovig bent of niet, ieder mens is onderweg en gaat een eigen route. Maar waar leidt de weg naartoe? En wat, of wie, is de goede weg? Aan de hand van de pelgrimspsalmen neemt Marina je mee op deze ontdekkingsreis. Daarbij deelt ze openhartig over haar eigen leven met chronische ziekten.

Lees hieronder een fragment waarin Marina een belangrijk keerpunt in haar leven beschrijft, die leidde tot haar eigen innerlijke pelgrimstocht.

Paniek

Binnen enkele seconden wordt ademhalen een bijna onmogelijke opgave. Elke ademteug voelt ontoereikend, alsof ik verdrink in een zee van onzichtbare gevaren. De wereld om me heen vervaagt: bewegingen veranderen in schimmen, geluiden dempen alsof ik onder water ben. Mijn klasgenoten gaan, zich onbewust van wat er gebeurt, door met de les, terwijl ik in stilte worstel. Ik wil schreeuwen, maar mijn stem laat me in de steek. Met elke seconde groeit de paniek. In een laatste wanhoopspoging strompel ik naar het raam. Ik trek het open en hang met mijn hoofd naar buiten, zoekend naar frisse lucht, in de hoop dat die mijn ademhaling herstelt. De koude buitenlucht raakt mijn gezicht, maar de verlichting blijft uit. Mijn ogen schieten naar de wolken, terwijl mijn klasgenoten geboeid blijven kijken naar de proef. De geur van een brandende pinda sluipt als een dodelijke vijand mijn longen binnen. De wereld draait door, terwijl ik onzichtbaar vecht voor mijn leven.

Ik ben veertien en dit is geen nachtmerrie. Dit is de natuurkundeles op de tweede verdieping van mijn middelbare school. Het experiment lijkt onschuldig – een pinda in brand steken om energie te meten – maar voor mij is het een tikkende tijdbom. Al mijn hele leven heb ik astma, eczeem en allergieën. Ik ben zwaar allergisch voor zo’n beetje alles: pollen, allerlei soorten voeding, huisstofmijt, (huis)dieren… maar pinda’s? Dat weet ik niet zeker. Ik besef dan ook nog niet hoe ingrijpend en levensbedreigend een pinda-allergie is. Terwijl mijn klasgenoten gehuld in witte labjassen nieuwsgierig naar voren dringen om de proef goed te kunnen zien, verandert mijn lichaam in een slagveld.

Opgelucht

Wanneer ik half uit het raam hang, hoor ik dat mijn vader Hans wordt gebeld. Hij werkt in Diemen, maar haast zich nu naar mijn school in Zaandijk. Mijn mentor begeleidt me via de trap naar beneden, trede voor trede, terwijl mijn benen voelen als lood. Waarom nemen we niet de lift? vraag ik me af, maar praten lukt niet. Mijn keel is te dichtgeknepen om iets te zeggen, laat staan om hulp te vragen. Bij de conciërge wachten we. Traag tikt de tijd voorbij. Minuten lijken uren. Dan verschijnt mijn vader. Zijn gezicht straalt geruststelling uit. Een golf van opluchting overspoelt me: papa is er, nu komt alles goed.

De wereld draait door, terwijl ik onzichtbaar vecht voor mijn leven

Hij rijdt me naar het ziekenhuis in Zaandam, waar ik sinds mijn kindertijd patiënt ben, de artsen en verpleegkundigen kennen me hier bij naam. Zodra we aankomen, parkeert hij de auto en haalt snel een rolstoel. Mijn benen kunnen me niet langer dragen. Als ik probeer op te staan, zak ik bijna in elkaar. Pas jaren later zou pap me vertellen dat mijn lippen al die tijd blauw waren van het zuurstofgebrek. Hij duwt me niet naar de spoedeisende hulp, maar rechtstreeks naar de kinderafdeling. De verpleegkundigen herkennen me meteen en gebaren dat hij door moet rijden. Mijn kinderarts verschijnt, handelt snel en dient zonder aarzeling medicijnen toe. Ik kan niet helder denken, ik adem door een vernevelaar, een reddingslijn in deze chaos.

Drie seconden

‘Marina, als je hier drie seconden later was geweest, zou je het niet overleefd hebben,’ zegt de arts rustig. Ik staar naar een punt in de verte, verlamd door zijn woorden. Drie seconden. Hoeveel betekenis hebben drie seconden in een mensenleven? Rechts van mij staat mijn vader, constant en onveranderlijk zoals hij de hele tijd is geweest. Zijn aanwezigheid is het enige houvast in deze uren vol angst. Ik durf de arts niet aan te kijken, bang voor de waarheid die in zijn woorden schuilt.

Drie seconden. Ik adem in door het vernevelapparaat. Drie seconden tussen leven en dood. Ik adem uit, elke ademhaling een nieuwe overwinning. De druk op mijn borst voelt als een ijzeren vuist, maar ik geef niet op. Ik weiger te stikken. Ik weiger door astma te worden verslagen. Met elke ademteug vecht ik tegen de schaduw van de dood.

Hoeveel betekenis hebben drie seconden in een mensenleven?

Langzaam begint tot me door te dringen hoe dichtbij ik was, hoe een simpele proef met een pinda bijna mijn einde betekende. De doodsangst grijpt me bij de keel, vastbesloten om me niet meer los te laten.

Maar ik blijf ademen.

Ik ben hier.

Dit moment, deze ervaring, zou een keerpunt in mijn leven worden. Van jongs af aan wist ik al dat het leven niet maakbaar is. Ik ben altijd ziek geweest, worstelend met zware benauwdheid en een kapotte huid door eczeem. Dit leerde me al vroeg dat tegenslagen je altijd kunnen overvallen, hoe hard je ook je best doet. Maar na deze pindaproef besefte ik hoe kwetsbaar mijn leven echt was – de allergie had me bijna mijn leven gekost. Dit wakkerde een nieuwe drive in me aan: ik wil alles uit het leven halen. Ondanks de moeilijkheden zijn er namelijk ook lichtstralen te vinden.

Een moderne pelgrimsreis

Dat is precies waar dit boek over gaat. Het is een uitnodiging om samen met mij op pelgrimstocht te gaan, niet door verre landen, maar naar je eigen innerlijke landschap. Zie het boek als een spandoek vol aanmoedigingen of – wanneer nodig – als een schop onder je kont.

Ik blijf ademen

In onze wereld, waar de nadruk zo vaak ligt op de buitenkant, zoals status, aanzien en sociale media, vergeten we soms stil te staan bij wat er binnen in ons leeft. Juist dat is van vitaal belang: de weg naar jezelf maken, begrijpen wat er vanbinnen speelt en dat omarmen.

Ik ga je in dit boek geen kant-en-klare route voorschrijven of vertellen welke afslagen je moet nemen. Ieder mens is uniek en elke pelgrimsreis is anders. Wat ik wel doe, is mijn eigen zoektocht delen, mijn weg naar het mysterie van het leven en naar wie ik ben. Zoals de Braziliaanse auteur Paulo Coelho eens zei: ‘Misschien gaat de reis niet zozeer over iets worden, maar over alles loslaten wat je niet echt bent, zodat je kunt zijn wie je altijd had moeten zijn.’

En die zoektocht begon voor mij jaren geleden. Na de pindaproef vroeg ik me af: wat als dit het einde was geweest? Vanbinnen voelde ik dat er meer moest zijn dan enkel lijden. Vastbesloten om de diepere betekenis van het leven te vinden, begon ik aan mijn pelgrimstocht.