Menu

None

Zonder broederschap geen vrijheid en gelijkheid – Wim Reedijk

Vorige week verscheen het boek Zonder broederschap geen vrijheid en gelijkheid van theoloog Wim Reedijk. Een verhelderend boek over de relevantie van broederschap en de plichten die wij hebben tegenover onze naaste. Hieronder kunt u een stuk lezen uit het essayhoofdstuk ‘Geen slaaf of meester, maar broeder en zuster.’

Lees hier het eerste essay van Wim Reedijk

Hoe anders is het christendom

zonder broederschap geen vrijheid en gelijkheid
Essays over bewogenheid

In Trouw schreef classicus en bijbelexegeet Piet van der Horst (zie het vorige essay) hoezeer de klassieke mores verschilden van de onze. Van der Horst beperkte zich tot de zorg voor de armen, en ging niet in op de andere maatschappelijke omgangsvormen. Als we die erbij betrekken dan wordt nog duidelijker hoe ver de klassieke tijd achter ons ligt, toen mannen heer en meester waren, vrouwen een ondergeschikte positie innamen, slaven niet meetelden, lijf- en doodstraffen gewoon waren, weinigen politieke invloed hadden en slechts een elite wist wat vrijheid en gelijkheid waren. Broederschap was een woord voor goede vrienden onder elkaar, niet iets wat je verbond met vreemden of met mensen uit lagere milieus. De idee dat iedereen die ‘onze taal’ niet spreekt een barbaar is, stamt uit de klassieke tijd.

Hoe anders dachten christenen over veel dingen. Natuurlijk leefden christenen niet onder een glazen stolp. Zij moesten aan de door de kerk geleerde omgangsvormen wennen, die waren voor hen net zo nieuw en vreemd als voor ieder ander. Christenen voelden zich anders dan anderen, en zo werden zij omgekeerd ook bejegend, als andere mensen. Juist omdat zij zo anders waren, waren zij ook een probleem. In de Romeinse tijd werd afwijkend gedrag getolereerd zolang je je maar onderwierp aan het keizerlijk gezag en zijn dienaren. Dat laatste was lastig voor christenen, omdat zij de keizer respecteerden, maar zijn macht ondergeschikt maakten aan die van God. Christenen werden door de overheid dus in de gaten gehouden. Maar in hun zorg voor armen dwongen zij bij velen respect af. Die zorg hadden ze vanuit het jodendom meegenomen.


Zonder broederschap geen vrijheid en gelijkheid

Essays over bewogenheid

Zonder broederschap geen vrijheid en gelijkheid van Wim Reedijk bevat essays over het onderbelichte onderdeel ‘broederschap’ uit de bekende leus van de Franse revolutie: ‘Vrijheid, gelijkheid, broederschap’. Met de eerste twee is veel gedaan, maar broederschap verdween snel uit beeld. Hierdoor ging er meer aandacht uit naar de rechten van het individu dan naar de betrokkenheid op elkaar. Met onze plichten tegenover de naaste, juist als die arm is, staat of valt elke samenleving. In onze zorg voor de ander ontdekken we wie we zelf zijn. Dit boek laat zien hoe nieuw de christelijke omgang in de oudheid was door hun aandacht voor de allerarmsten. Het geeft een overzicht van de ontwikkeling van het begrip broederschap vanaf de oudheid tot heden, en pleit voor een herwaardering. De auteur put uit het christendom en de geschiedenis. Besproken worden bijbelteksten, heiligen als Franciscus en Clara en denkers als Adam Smith, Alexis de Tocqueville, Karl Marx en Hannah Arendt. Wim Reedijk is theoloog, gepromoveerd aan de VU, en werkte als radioprogrammamaker voor de IKON en de KRO. Hij was enige jaren toegevoegd docent jodendom aan verschillende universiteiten en bijna twintig jaar gemeentepredikant van de Protestantse Kerk.

Wellicht ook interessant

Nieuwe boeken