Het persoonlijke geloof van Tomáš Halík

Veel mensen groeien op en krijgen het geloof mee van hun ouders of andere naaste familieleden. Maar hoe kom je tot het geloof wanneer dat niet zo is? Tomáš Halík groeide op in een atheïstisch gezin. Hoe ontstond het persoonlijke geloof van Tomáš Halík? Hij vertelt hierover in zijn boek Dit geloof ik.

De Bijbel lezen

“Toen ik een keer met een vriend mijn vakantie doorbracht in het noorden van Bohemen, begon ik daar de Bijbel te lezen, en wel vanaf het begin. Dat is de gebruikelijke fout van potentiële bekeerlingen. Niemand vertelt hun dat de Bijbel geen ‘boek’ is, maar eerder een bibliotheek. Zonder enige uitleg van de structuur, beginnen ze de Bijbel te lezen als was het een roman – en dat is nogal naïef. Doorgaans raken ze ergens bij Leviticus, in die eindeloze passages met liturgische voorschriften, de draad kwijt. Niemand vertelt hun dat ze voor een antwoord op de vraag of God bestaat, niet in de Bijbel moeten zoeken, omdat – en daarmee choqueer ik bekeerlingen vaak – ‘dat boek daar gewoonweg niet over gaat’. De Bijbel stelt de vraag naar het bestaan van God volstrekt niet en beantwoordt die evenmin.

Toch heeft de Heer blijkbaar wel begrip voor mensen die meteen naar de Bijbel grijpen. Daardoor begint zo’n beginnende lezer van de heilige Schrift, ook wanneer hij er nog niet veel wijs uit kan worden, tijdens het lezen immers zelf meer over God na te denken. Hij gaat zich zó tot Hem verhouden dat zijn denken overgaat in de eerste, zoekende schreden op de weg van het leven, van het gebed en de contemplatie.

Zo verging het mij ook. Ik kwam te weten dat niet zo ver weg, in een mooie, maar verlaten streek van Sudetenland, een verwoest pelgrimsoord ligt en ik ondernam een pelgrimsreis van een dag naar die plek. Ik nam alleen een rond brood mee en ik reisde die dag naar deze vervallen en afgesloten kerk op die heuvel en weer terug. Onderweg wilde ik de beslissing nemen of ik in deze God zou geloven of niet. Waarschijnlijk is er toen onderweg werkelijk iets gebeurd, een soort overgang van een intellectuele interesse naar persoonlijk geloof. Toen ik op die heuvel aankwam, bad ik het Onze Vader en bad ik God mij helderheid te verschaffen. Ik keerde terug met het gevoel dat ik nu werkelijk in God geloofde.

Bekeren en de zonsopgang

Tot dan toe kende ik feitelijk nog niemand die werkelijk praktiserend christen was. Ik bewoog mij tussen ‘sympathisanten’, die met verbazing opmerkten dat mijn interesse duidelijk dieper ging dan een bevlieging of een protest, dat mijn belangstelling voor godsdienst een persoonlijk karakter begon aan te nemen. Mijn bekering voltrok zich verder veeleer door middel van boeken en door na te denken, dan onder invloed van het getuigenis en voorbeeld van een bepaalde persoon. Pater Reinsberg, die ik vanuit de verte gadesloeg, wekte in mij het vertrouwen dat de kerk een ‘menselijk gezicht’ kon hebben, maar ook hij was het niet die mij in de eigenlijke zin van het woord ‘bekeerde’.

Ik weet niet in hoeverre het voor mij destijds helder was dat een bekering wezenlijk anders is en dieper gaat dan het inzicht dat de christelijke leer waar is en dat je ook graag tot deze traditie wilt behoren, naar de kerk gaan en de dingen doen die katholieken doorgaans doen, inclusief het jezelf in een gematigde zin houden aan de Tien Geboden.

Pas veel later begreep ik hoe terecht de vergelijking is tussen een bekering en een zonsopgang. In onze beleving is een zonsopgang niet alleen het feit dat er voor onze ogen een extra object aan de hemel verschijnt, namelijk de zonneschijf. Nee, alles ziet er opeens totaal anders uit dan ’s nachts. Zo is God, als Hij ons leven binnentreedt, niet slechts een variabele die wij toevoegen aan alle andere ‘zaken’ die wij al eerder hebben leren kennen, maar veeleer zien wij plotseling alles in een ander licht en gaan wij de wereld totaal anders begrijpen.”

Vond u dit stuk over ‘Het persoonlijke geloof van Tomáš Halík’ interessant?

Het stuk ‘Het persoonlijke geloof van Tomáš Halík’ komt uit zijn autobiografie In het geheim geloven. U kunt het boek hier bekijken. Wilt u graag meer lezen van Tomáš Halík? Bekijk dan De mooiste boeken van Tomáš Halík.