Massaal verdriet zonder aandacht

Er is de laatste jaren een toenemende aandacht voor verlies. Mensen besteden veel zorg aan het laatste afscheid en voelen zich er sterk bij betrokken. Op de laatste zondag van het kerkelijk jaar wordt in de meeste kerken uitgebreid stilgestaan bij de overledenen van het afgelopen kerkelijk jaar. Ook Allerzielen komt steeds meer naar voren en is niet meer uitsluitend een katholieke aangelegenheid. Deze aandacht is goed want het geeft mensen gelegenheid om hun gevoelens te uiten en samen te delen. Verdriet wordt benoemd, er worden mooie herinneringen aan de overledenen opgehaald en dat troost.
Mensen die om een andere reden afscheid van elkaar – moeten – nemen, krijgen die aandacht meestal niet. Toch zijn er in 2010 34.000 huwelijken ontbonden en kwamen ook nog eens 70.000 niet-huwelijkse relaties tot een einde.  Dit boek maakt dit onderwerp bespreekbaar in de ‘Gereformeerde gezindte’, kringen waar tot voor kort echtscheiding weinig voorkwam. Het ‘mocht’ niet en er rustte een zeker taboe op. Mensen die toch uit elkaar gingen, ondervonden weinig pastorale steun en dat was weer de aanleiding om met de kerk te breken.
Daarom is het een moedige en eerlijke poging om er bij stil te staan. Niet om er zomaar in te berusten – dat is zeker niet de toon in dit boek – maar om het wel als een triest gegeven te aanvaarden dat helaas hoort bij de hedendaagse werkelijkheid. Dat blijkt uit de inleiding op pag 7: ‘Het tonen van de complexiteit in een gebroken huwelijksrelatie leert ons voorgoed gemakkelijke antwoorden, laat staan overhaaste oordelen, achter ons te laten’.
Opvallend en goed is dat het boek begint met vijf verhalen van mensen die zijn gescheiden. Ieder verhaal heeft zijn eigen motto zoals blijkt uit de titel die erboven staat. Zo worden diverse aspecten van de werkelijkheid rond echtscheiding zichtbaar.
Het zevende gebod wordt op pag 6 wat ongelukkig aangehaald en bevestigt daarin ongewild het beeld dat veel mensen hiervan hebben. Op pag 53 wordt dat wel rechtgezet, al was het zeker voor de doelgroep van dit boek goed geweest om méér aandacht aan dit bijbelse gegeven te besteden. Want dit gebod betreft overspel en dat is toch iets heel anders dan de gemiddelde echtscheiding.
Het boek besteedt verder wel veel aandacht aan bijbelse achtergronden en wil deze graag als maatstaf naar voren brengen maar erkent ook dat onze tijd ánders is. Goed is het pleidooi voor een andere pastorale houding die ‘nieuw luisteren’ wordt genoemd. Deze houding siert elke ambtsdrager en niet alleen in deze kwestie!
Evert van der Veen, predikant Protestantse Gemeente Nunspeet