Praktische theologie

Dankdag, wanneer ook maar, op woensdag of zondag, is een mooie gelegenheid God te danken en te vieren, wat gegroeid en geoogst is, dat mensen werk hebben en voorbede te doen voor ons land in de stikstofproblematiek, omgaan met het boeren en voorbede voor de verkiezingen. Deze preekschets van Anja van Geerenstein biedt ook aanzetten voor vieren met kinderen.

“Tijdens de jaarlijkse rommelmarkt van onze kerk, sta ik naast onze ‘telefooncel van hoop’ met mijn mond vol tanden. In plat Amsterdams krijg ik net te horen dat de kerk dood is: “Hoezo hoop?” Binnen enkele seconden schiet iedere denkbare gedachte door mijn hoofd, en al zou ik anders willen, uiteindelijk voel ik me er vrij hopeloos van. Is de kerk aan het sterven?”

Als we te maken krijgen met zorgen en verdriet, is het fijn om te merken dat anderen met ons meeleven. Andersom proberen we ook zelf anderen tot steun te zijn als zij het moeilijk hebben. Tegelijk vragen we ons af: wat kunnen we in die situaties zeggen of doen?

Op donderdag 12 oktober 2023 van 13.30 tot 16.00 uur is er in samenwerking met het Kennisinstituut christelijke ggz (Kicg) in Dordrecht een (studie)bijeenkomst met Koen Hilberdink, Gerrit van Meijeren, Ewoud de Jong en Hanneke Schaap-Jonker. Tijdens deze (studie)bijeenkomst staat het boek Strijd om de ziel. Het leven van P.C. Kuiper (1919-2002) in de psychiatrie door Koen Hilberdink centraal.

Eén van de basisvaardigheden voor een spreker is het ontwikkelen van een effectief creatief proces. Natuurlijk is het proces van de totstandkoming van een preek een diep geestelijk proces, maar het is ook een creatief proces. God, de grote creator, heeft ons creatieve vermogens gegeven om iets nieuws te creëren. Elke spreker zou dan ook vertrouwd moeten zijn met het eigen creatieve proces. Maar hoe werkt dat dan?

In de ggz en psychosociale hulpverlening is toenemend aandacht voor de betekenis van relaties en gehechtheidsprocessen. Vaak worden die relaties getekend door onmacht bij zowel de cliënt als de behandelaar. Machteloosheid neemt toe naarmate de personen, behandelmethoden en samenwerking onder druk staan van prestatiedrang, individualisering en financiën. Dat doet afbreuk aan ‘de helpende relatie’.

Preek, overdenking, verkondiging, meditatie: preken zijn er in soorten en maten. De verschillende benamingen hebben echter gemeen dat het aanduidingen zijn voor de toespraak die in een liturgische context – meestal een kerkdienst – gehouden wordt. In de christelijke traditie is de prediking misschien wel het meest gewaardeerde én het meest bekritiseerde element van de eredienst. Iedereen heeft er een mening over, meestal in termen van ‘goed’ of ‘slecht’.

Johan Lotterman schreef voor de Israëlzondag een preekschets over Deuteronomium 6:1-3. In deze tekst verbindt hij Gods verbond aan het volk Israël, niet aan de staat.

Onlangs was ik in het Kröller-Müller Museum. Terwijl ik daar liep, viel het me ineens op: het contrast tussen de rijke uitstraling van het museum en de onderwerpen die Van Gogh koos. Denk aan titels als ‘Kop van vrouw,’ ‘De zaaier’ en natuurlijk ‘De aardappeleters.’ Wat een kunstenaar ben je als je miljoenen mensen vol bewondering kunt laten genieten van een armelui’s familie die een pan met het goedkoopste voedsel naar binnen lepelt!