Overhoop en overleven – aangrijpend en troostrijk
Ik ga slapen zonder zorgen, Want slapend kom ik bij U thuis, Alleen bij U ben ik geborgen, Gij doet mij rusten tot de morgen, En wonen in een veilig huis.
– Psalm 4:3 NB
Het zijn slechte tijen! Het zijn moeilijke tijden! Dat zeggen de mensen tenminste. Laten we liever goed leven, dan worden de tijden vanzelf goed. Wij zijn de tijden. Zoals wij zijn, zo zijn de tijden.
– Augustinus van Hippo
Een jong stel lijkt het leven goed op de rit te hebben, totdat kanker zijn intrede doet en hun leven ingrijpend veranderd. Hans Alderliesten, de auteur van Overhoop en overleven, neemt de lezer mee in de weg die hij ging tijdens het ziekteproces van zijn vrouw. Aan de hand van zijn bijgehouden dagboek blikt hij terug op een levensfase waar eigenlijk geen woorden voor te vinden zijn. En kijkt hij vooruit naar hoe hij nu verdergaat.
Niet zomaar een pasklaar antwoord
Opvallend is dat het boek vooral gaat over hoe hijzelf het ziekteproces van zijn vrouw doormaakt. Het gaat niet echt over de beleving van zijn vrouw. Van de beschrijving van de beleving van ‘de man van’ kunnen wij (als eventuele omstanders van mensen in een soortgelijke situatie) veel leren. Er zijn niet zomaar pasklare antwoorden te vinden voor mensen die te maken krijgen met onbeschrijfelijk leed. God kan soms ook ontzettend ver weg zijn. En een goed bedoeld aanbod om te helpen, wordt zo niet altijd ervaren. Dus allereerst helpt het boek om je in te leven in het schrijdende lot wat mensen kan treffen en misschien kan je er lessen uit halen hoe je op een goede manier met mensen in rouw of in een heftig ziekteproces om kunt gaan.
Rijk belezen auteur
De auteur blijkt ook een zeer belezen man te zijn. Het boek is doorspekt met citaten van voornamelijk de kerkvader Augustinus, de dichter Gezelle en het bijbelboek Psalmen. Op deze oude woorden valt hij terug als het moeilijk wordt, maar ook op goede momenten. Hetgeen ook de citaten boven deze recensie verklaart. Dat is het tweede wat van dit boek te leren valt. Het lezen van oude schrijvers en het leven bij de Bijbel kan je ontzettend helpen als je het leven niet begrijpt. De woorden van oude schrijvers zijn ook van toepassing op het leven in de 21e eeuw, juist als het moeilijk wordt, maar ook daarna. Zeker Augustinus is een vriend die niet van je wijken kan, zou Hans Alderliesten zeggen.
‘Overhoop overleven’ staat vol prachtige zinnen en diepe woordspelingen, zoals de titel wel doet vermoeden. De auteur weet je op deze manier echt mee te nemen in zijn denkwereld. Zo schrijft hij over het overlijden van zijn vrouw: ‘Het afscheid is die nacht definitief: zij beneden, ik boven. En andersom: zij Boven, ik beneden. Zij dood, ik levend. En andersom: zij levend, ik dood.’ In prachtige zinnen weet hij onnoemelijk leed te beschrijven. En tegelijk weet hij met woordspelingen ook wat humor in het verhaal te brengen.
Het boek heeft diepe indruk op mij gemaakt. Het is ontzettend knap hoe de auteur de lezer mee weet te nemen in de weg van het ziekteproces, de weg van de dood en de weg naar het leven. Want de auteur beschrijft ook hoe het is om het leven weer op te pakken nadat zijn vrouw is overleden. In het boek staat vooral God centraal, de God die hen in diepe dalen heeft vastgehouden.
Al met al is het een knap, aangrijpend en tegelijk een troostrijk boek.
