None

Vier antipelagiaanse geschriften van Aurelius Augustinus – recensie

Op Klassieke Theologie verscheen onlangs de onderstaande recensie over het boek Vier antipelagiaanse geschriften van Aurelius Augustinus uitgegeven door Uitgeverij Klement.

In deze band van uitgeverij Klement Pelckmans wordt een viertal belangrijke antipelagiaanse geschriften van de kerkvader Aurelius Augustinus (354-430) ontsloten. De dogmenhistorische betekenis van deze werken gericht tegen de Ierse monnik Pelagius (vijfde eeuw na Christus) en zijn volgelingen valt nauwelijks te overschatten. Er wordt inzicht gegeven in Augustinus’ theologisch denken en daarom is dit boek de moeite van het lezen zeer zeker waard.

Het was de hervormde emeritus-predikant Izak Wisse (1929-2001) die een begin maakte met de vertaling van de vier antipelagiaanse geschriften die in dit werk zijn opgenomen. Zijn zoon ontdekte drie werken op de computer van zijn inmiddels overleden vader. Raf Debaene, docent filosofie te Gent, vertaalde De praedestinatione sanctorum (Over de voorbestemming van de heiligen). Dit geschrift uit 428 werd na De peccatorum meritis et remissione peccatorum et de baptismo parvulorum (Over de straf voor en de vergeving van de zonden) uit 411 en De natura et gratia (Over de menselijke natuur en de genade) uit 415 opgenomen in deze bundel. Als vierde werd daar een werk ‘over het geschenk van de volharding’ aan toegevoegd, te weten; De dono perseverantiae (429). Het aardige van deze samenstelling is dat er een zekere ontwikkeling in Augustinus’ denken valt te ontdekken. Van een gematigde kritiek op Pelagius komt het tot een scherpe afkeuring van zijn opvattingen.
Praedestinatione
Door Antony Dupont –postdoctoraal onderzoeker aan de Katholieke Universiteit Leuven– en Mathijs Lamberigts –aan dezelfde universiteit verbonden als hoogleraar theologie en religiewetenschappen– is een zeer informatieve inleiding geschreven, waarin de controverse tussen Augustinus en de pelagianen en semi-pelagianen duidelijk uiteen wordt gezet. Zo wordt door hen gesteld dat „het niet ‘louter’ een verschil in theologische opvattingen”(43) betrof, ook antropologische en geografisch-intellectuele opvattingen speelden een rol in de pelagiaanse strijd. De pelagianen zouden met onbegrip gekeken hebben naar het Noord-Afrikaanse denken over de oorsprongs- of erfzonde (peccatum orginale). Voor Augustinus was dit dogma van eminent belang. Zijn verdere theologie valt dan ook niet te denken zonder de leer van de erfzonde. Door de inleiders wordt opgemerkt dat de krijtlijnen van Augustinus’ theologie uitgezet wordt in een tweetal discussies. Uiteraard was er de strijd met de Pelagianen. Daarnaast kan nog een tweede discussie genoemd worden: de strijd met de donatisten over de Kerk en de sacramenten.
Lees verder op: Klassieke Theologie

Aurelius Augustinus, Vier antipelagiaanse geschriften. Vertaling Izak Wisse en Raf Debaene. Uitgeverij Klement | Pelckmans: Zoetermeer 2014. 414 blz.