1. Paus Franciscus: Wees niet bang voor de heiligheid

Afgelopen voorjaar publiceerde paus Franciscus zijn pauselijke brief aan de Kerk, Gaudete et exsultate. In het Nederlands heet deze publicatie Wees blij en juich[i]. Het is een tekst die gaat ‘over de roeping tot heiligheid in de hedendaagse wereld’.  Geeft Franciscus antwoord op een van de kernvragen van nieuwheilig.nu, namelijk waar alledaagse heiligheid te vinden is? We bespreken het in een serie over de pauselijke brief.

Elsbeth Greven, uitgever theologie en religie

Wat probeert Franciscus ons, mij, te zeggen met zijn tekst? En wat roept dat bij mij op?  Welke passages raken mij? Ik noem er hier weer enkele.

‘Iedere heilige is een zending, een plan van de Vader om op een bepaald moment in de geschiedenis, een aspect van het Evangelie te weerspiegelen en gestalte te geven’.

Hier keert terug waarmee onze eerste blog over heiligheid in de hedendaagse wereld afsloot: God maakt ons mensen heilig. Niet wij zelf kunnen dit voor elkaar krijgen, het is boven alles de Heilige Geest die ons hiertoe aanzet. Daarom is heilig zijn een zending, een mogelijkheid die je ontvangt, en is het vooral een zending in Christus. Voortdurend is ons engagement met Christus, met het Evangelie, gevraagd en hopelijk ook zichtbaar.

Wederom benadrukt Franciscus het relationele aspect wanneer hij schrijft dat een heilige die gegeven wordt, aan een volk wordt gegeven, een heilige die ten dienste staat voor ons allemaal, voor de gemeenschap :

‘Iedere heilige is een boodschap die de Heilige Geest haalt uit de rijkdom van Jezus Christus en geeft aan zijn volk’ (21).

‘Alles kan aanvaard en geïntegreerd worden in ons bestaan in deze wereld en kan een stap zijn op weg naar heiliging’.

Heilig zijn betekent volgens Franciscus niet dat we vervallen in zelfgenoegzaamheid, in rust en vrede en ‘daarbij activiteit vermijden’.  In tegendeel, in de actie worden wij geroepen contemplatief te zijn, benadrukt Franciscus. Maar ook het omgekeerde geldt,  verwacht ik, namelijk in de contemplatie actief te zijn en niet uitsluitend onze blik naar binnen te richten, maar met innerlijke openheid de mensen om ons heen tegemoet proberen te treden.

‘Onnodig te zeggen dat wat gedaan wordt uit angst, hoogmoed, schone schijn of heerszucht niet leidt tot heiligheid’.

Of het nu zo onnodig is om dit te schrijven … het lijkt voor zich te spreken maar toch schrok ik er wel van op …

’Wees niet bang van de heiligheid. Ze zal niets van jouw energie, vitaliteit of vreugde afnemen’.

Hier spreekt Franciscus ons als lezer op een directe en persoonlijke toon aan, een toon die bovendien nu bemoedigend is, zeker in vergelijking met de voorafgaande scherpere bewoordingen over hoogmoed en schone schijn. Toch is er de vraag waarom je bang zou kunnen zijn voor heiligheid, of dat heiligheid afschrikkend zou kunnen werken. Is dit omdat het heilige te hoog gegrepen is, en dat je offers zal moeten brengen? Of is het wellicht eerder omdat je bij de aanvaarding van je eigen heiligheid het meest tot jezelf doordringt, en je ‘diepste wezen’ ontdekt, zoals Franciscus dat benoemt? Een wezen dat mogelijk anders is dan je had gedacht?

‘Wees niet bang om een hoger doel na te streven, om je door God te laten beminnen en bevrijden. Wees niet bang om je te laten leiden door de Heilige Geest. Heiligheid maakt je niet minder mens, want het is de ontmoeting tussen jouw zwakheid en de kracht van Gods genade’.

Hier lijkt de aap uit de mouw te komen als het gaat om de angst voor heiligheid. Met heiligheid is blijkbaar ook de menselijke zwakte en afhankelijkheid gegeven, en  de uiteindelijke onmaakbaarheid en oncontroleerbaarheid van ons leven. Maar het is precies in deze broosheid van het bestaan, en in onze geworpenheid, dat God ons tegemoet komt, aldus Franciscus, en dat we door tussenkomst van de Heilige Geest  ‘meer leven, meer mens’ kunnen zijn.

Eten met Franciscus

Eten met Franciscus is het unieke boek van Roberto Alborghetti over Paus Franciscus’ bijzondere relatie met voedsel en eten. Na zijn studie Voedingsmiddelentechnologie is Jorge Bergoglio een ander pad ingeslagen, maar eten is voor hem nog steeds dé manier om relaties te bouwen, om herinneringen en cultuur over te dragen en om bewust met de schepping om te gaan. Eten met Franciscus van Alborghetti is dan ook meer dan een verzameling van de favoriete recepten én specialiteiten van Paus Franciscus, het is ook het verhaal van zijn leven, zijn memoires en visie. Spiritualiteit, vriendschap en gastronomie komen samen in dit persoonlijke kookboek.

1. Paus Franciscus: Wees niet bang voor de heiligheid

Elsbeth Greven probeert na te gaan wat Paus Franciscus wilde zeggen met zijn brief aan de kerk.