Een interview met theoloog Erik Borgman over zijn nieuwe boek Meer dan het leven. Over ‘het seculiere experiment’, contemplatie en hoop.

Als je een kerk binnenkomt, heeft het licht dat door de ramen valt dan invloed op hoe jij die ruimte beleeft? Maakt het verschil voor je of de ramen transparant zijn of dat het glas een kleur heeft? De Goudse Glazen zijn uitgangspunt van deze handreiking. ‘Het ware Licht, dat ieder mens verlicht, kwam in de wereld.’ (Johannes 1:9)

Hildegard van Bingen beschreef hoe de kerk een heilige ruimte is. Niet alleen is de kerk een ruimte voor Gods aanwezigheid onder ons. Zij belichaamt ook zelf deze heilige ruimte, waarin ze functioneert als een moeder. Hoe de kerk gestalte geeft aan haar moederschap, zag Hildegard in een visioen – dat zij optekende.

In het Rietveld bij Hazerswoude staat de ‘Groene Kathedraal’, niet te verwarren met het landschapskunstwerk met dezelfde naam in Flevoland. De bouw ervan begon bij toeval: kweker Tom van Dijk had een paar beuken over en zette die op een rijtje. Er kwam een klokkentoren bij. ‘Toen dat er allemaal stond, ging het wel heel erg op een kerk lijken.’ Kunstenaar Jeroen Dijkhuizen maakte de raampjes.

Gideon van Dam beschrijft hoe hij als geestelijk begeleider omgevormd wordt: ‘De ander en ik mogen persoonlijke zorgen, oordelen, bevangenheid loslaten. Het besef mag gaandeweg groeien dat het leven niet om mij draait. Maar ook kan de begeleide terugvallen naar het zelf willen sturen, bevangen blijven door zorgen. In dat proces – hoe dat ook verloopt – verander ik zelf, word ik omgevormd in een richting die mij steeds weer blij verwondert.’

‘Een icoon maak je niet, je schildert hem altijd na’, zegt Thom Breukel. Hij heeft nu al jaren elke dinsdag een iconenatelier ‘In een zachte bries’ aan de Handboogstraat in Amsterdam. Onder een glazen dak schilderen een paar mensen iconen over, in de keuken drinken ze koffie en kunnen ze hem om raad vragen. Hoe […]

Wanneer het spirituele besef naar de oppervlakte komt, beleven mensen dat vaak als een eruptie, een doorbraak. Dat kan plotseling gebeuren, maar ook kan het als een ‘dief in de nacht’ binnen komen sluipen. Spirituele groei blijft – ook na een doorbraak – een levenslang proces.

Toen Dietrich Bonhoeffer als veertienjarige jongen besloten had predikant te worden, vertelde hij dat onbevangen aan zijn familie. Zijn oudere broers reageerden daar kritisch op. De kerk is een kleinburgerlijke, saaie en uiterst zwakke organisatie, vonden zij. ‘Dan zal ik die kerk hervormen’, zei de jonge Dietrich vastberaden. En aan dat voornemen heeft hij zich gehouden. Daarbij liet hij zich door Luther inspireren. Kick Bras beschrijft hoe dat in zijn werk ging.

Theoloog en publicist Alain Verheij gaat in op de begrippen woede en vrede als spanningsveld in het politieke en maatschappelijke handelen. ‘Woede is in de eerste plaats een drijfveer voor mij, dat ik het toch blijf proberen. Als dat te lang zonder gevolg blijft, kan het ook iets worden dat mijzelf alleen maar vergiftigt.’