Op een zonnige middag in juni 2021 spreken Gerben Mourik en Ellen van der Sar met emeritus-predikant Hans Kronenburg over het honderdjarig bestaan van de Liturgische Kring. Ze zijn nieuwsgierig naar de invloed die de Liturgische Kring heeft gehad, welke doelen de Kring op dit moment nastreeft en hoe deze naar de toekomst kijkt. Het kost geen enkele moeite om Hans aan het praten te krijgen…

Bij de ‘inquisitie’ wordt vaak gedacht aan een uiterst strenge rechtbank die te pas en vooral ook te onpas andersdenkenden op de brandstapel zette. De werkelijkheid is iets genuanceerder, hoewel een confrontatie met een dergelijke rechtbank vaak wel een ernstige zaak was. Het beeld bestaat dat de bloeddorst van de inquisitie niet te stillen was, maar er moet ook gezegd worden dat het eerste doel van de inquisitie was om afvalligen te bekeren en de eenheid van de kerk te bewaren. Dat een en ander tot misstanden leidde was, met onze ogen, wel te voorzien.

‘Volhardt trouw in het gebed.’ Deze korte zin schoot mij in gedachten bij de vraag iets te schrijven over het ritme van de tijd en hoe dat ritme te bewaren in tijden waarin je hele gewone doen overhoop wordt gehaald door coronamaatregelen. ‘Volhardt trouw in het gebed.’ Zoals zo vaak is gebed een wapen.

Ik volg De Nieuwe Psalmberijming (DNP)[1] al lang, sinds deze op internet psalm voor psalm tevoorschijn kwam. In een bewonderenswaardige samenwerking, met een consistente werkwijze, heeft een team zich ingezet om de Geneefse psalmen in een ‘hedendaags taalkleed’ aan te bieden voor de gemeentezang. Daarbij hebben ze vooral de gemeentezang in de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt, de Christelijke Gereformeerde Kerken en delen van de Protestantse Kerk Nederland en de Nederlands Gereformeerde Kerken voor ogen gehad.

Als onderdeel van een expositie in de openbare ruimte in het Friese dorp Pingjum maakten de kunstenaars Tanja van Abbema en Bauke Terpstra een eigentijdse meditatieplek met uitzicht op de weilanden. Baken van Licht, zo vertellen zij, is een halfopen schuilplek voor één persoon ‘waarin je kunt ervaren hoe wij als mens verbonden zijn met zowel de aarde, de ruimte, als de kosmos’.

Een artikel over humor is zoiets als praten over spelen of een dissertatie over dans. Na een poosje voel je het verlangen van luisteraar en lezer: zullen we gaan spelen? Laten we dansen! En iedereen roept: ja! Dus ik kan wel iets schrijven over het verschil tussen ironie en sarcasme, over de angst voor heiligschennis, dat het uitmaakt of de grappenmaker zelf op het spel staat of niet, of de grap bedoeld is om te vernietigen of om te helen. Maar dat doe ik niet.

Het carnaval vierend deel van ons land kent de boerenbruiloft als vaste traditie op carnavalsdinsdag. Een uitgelezen kans om kerkelijk ritueel en humor met elkaar te verbinden. En een heilzame graatwandeling.

Kerk en liturgie zijn eigenlijk altijd wel onderwerp van humor geweest. In dit Leesplankje een bloemlezing van humorvolle teksten met de kerk, de liturgie of de Bijbel als thema. Volledigheid wordt niet nagestreefd, wel een enigszins representatieve dwarsdoorsnede van wat er de afgelopen halve eeuw aan grappen is ontstaan (of op zijn minst grappig bedoeld was).

Op de hbs gebruikten wij het boek Dicht- en stijlvormen. Zo leerden we onder andere wat een personificatie is. Daarbij kunnen voorwerpen dingen doen, die menselijk zijn. De telefoon ‘slaapt’ dan op het bureau. En hoe zit dat in de kerk?