Geef ruimte om afscheid te nemen

Op 18 juni verschijnt het boek Nu jij hier niet meer bent. Als er iemand sterft, dan is dat vaak heel verdrietig. Er moet afscheid genomen worden van iemand die je goed kende en van wie je hield.  Nu jij hier niet meer bent is een herinneringsboek voor kinderen. Waarin ze lezen over wat er allemaal gebeurt als er iemand dood is gegaan. Maar het is ook een herinneringsboek, waarin kinderen kunnen tekenen, schrijven en dingen inplakken. Zo zullen zij degene die is overleden nooit vergeten. Dit is de tweede blog.

Corine de Jong is christen en heeft een eigen uitvaartonderneming. Ze weet vanuit haar werk hoe belangrijk het is om kinderen te betrekken en te begeleiden bij het afscheid van een dierbare. Zij reikt kinderen én hun ouders graag dit boek aan om samen in gesprek te gaan in een periode van verdriet en rouw.

Als ik na een overlijden bij een familie kom, ontmoet ik in de meeste situaties altijd eerst alleen volwassenen. Maar al bij het opstellen van de kaart en het gesprek dat we hebben, informeer ik naar de leeftijden van kinderen in de familie. Meestal zijn dit kleinkinderen of achterkleinkinderen. Maar soms zijn er ook kleine kinderen direct betrokken bij een overlijden, bijvoorbeeld van hun vader, moeder, broertje of zusje.

Ik ben van mening dat het heel belangrijk is kinderen te betrekken bij het afscheid, ook heel kleine kinderen. Uitleggen wat er allemaal gebeurt, maar ook wat er nog gaat gebeuren. Dat doe ik stap voor stap. En gaandeweg merk ik wel wat voor dát specifieke kind een manier zou kunnen zijn om hem of haar te betrekken bij het afscheid.

Kinderen zijn ook heel puur; als je goed oplet en luistert geeft het kind vaak zelf al aan wat het wil. Zoals die ene jongen; zijn opa was overleden en om de kinderen duidelijk te maken wat begraven is, hadden we afgesproken dat ik een emmer zand met een schepje bij het graf zou neerzetten. De kinderen konden dan – als ze dat wilden – een schepje zand op de kist in het graf gooien.
Toen de jongen dat hoorde zei hij tegen zijn moeder: “Dat moet dan niet een klein schepje zijn, ik wil mijn eigen strandschep meenemen! En dan moet er ook veel zand zijn!”.  Zijn moeder vroeg aan mij of dit wel kon. Mooi vind ik dat, dat een kind dit zelf zegt !
En natuurlijk wilde ik hem zijn strandschep mee laten nemen. Dat vertelde ik hem en ik stelde voor dat ik de strandscheppen van hem en zijn broer bij het graf zou neerzetten. Maar dat was niet wat hij wilde; hij wilde zélf de schep van thuis meenemen naar de kerk en daarna zélf meenemen naar de begraafplaats.

En zo gezegd, zo gedaan.
Zo mooi om te zien hoe die twee jongens daar met hun eigen strandschep achter de rouwauto liepen !
Bij het graf stonden drie emmers met zand klaar, genoeg voor deze jongens om te scheppen dus. Later vertelde hun moeder hoe waardevol dit was geweest.

En zo vraagt iedere situatie weer om andere dingen. Van het maken tot een tekening die in de kist gelegd mag worden, meehelpen om de schroeven van de kist dicht te draaien, het dragen van de bloemen en het meerijden in de rouwauto. Ook geef ik hen een voorlees/kleurboekje of werkboek dat kan helpen bij het verdriet.

Laten we maar luisteren naar de kinderen en hen de ruimte te geven om het afscheid op hun eigen manier te beleven. Zodat iedereen er met liefde en warmte aan terug denkt.

Nu jij hier niet meer bent

Nu jij hier niet meer bent van Corine de Jong is een invulboek voor als er iemand is overleden. Wat gebeurt er allemaal als iemand gestorven is? Kinderen vertellen over hun ervaringen, en ook staat er in dit boek informatie over bijvoorbeeld de rouwkist, de afscheidsdienst en de grafsteen. Verder is er ruimte om over het afscheid te schrijven, foto’s in te plakken en herinneringen op te halen. Met mooie illustraties van Linette Trapman.

Corine de Jong heeft een eigen uitvaartonderneming en weet vanuit haar werk hoe belangrijk het is om kinderen te betrekken en te begeleiden bij het afscheid van een dierbare. Zij reikt kinderen én hun ouders graag dit invulboek aan om samen in gesprek te gaan.