Handboek voor de ouderling en bezoekmedewerker

Recensie door Corrie van Eck, ouderling-scriba en bezoekmedewerker

De inhoud van het handboek is gewoon goed. Sterker nog, het zou gelezen ‘moeten’ worden door alle mensen voor wie het bedoeld is. Het is informatief en waardevol. Het helpt ouderlingen en bezoekmedewerkers om hun taak beter uit te kunnen voeren. Het is alleen te weinig toegankelijk én dat is jammer.

De auteurs van het Handboek voor de ouderling en bezoekmedewerker zijn Erica Hoebe-de Waard en Roelof de Wit. Beiden gemeentepredikant en lid van de redactie van het Ouderlingenblad.

Het boek is een herziene uitgave van een eerdere versie. De geschiedenis van dit handboek gaat zelfs terug tot 1980. Het boek bestaat uit drie delen: 1. Pastoraat, 2. Beleid en leidinggeven aan de gemeente, 3. Casussen en verdieping. De auteurs hebben al die mensen voor ogen gehad die zich met hart en ziel inzetten voor het werk in de kerk.

Informatief en praktisch

Het handboek geeft heldere en uitgebreide informatie over het werk van ouderling en bezoekmedewerker. Alle relevante onderwerpen zijn opgenomen en het is overzichtelijk ingedeeld. In de uitgebreide inhoudsopgave zijn de verschillende onderwerpen goed te vinden en het boek is daardoor makkelijk ook als naslagwerk te gebruiken. Het is een gedegen boek en alle ouderlingen en bezoekmedewerkers zouden dit in hun bezit moeten hebben. Niet alleen om een keer te lezen, maar ook om later bepaalde onderwerpen nog eens na te zoeken.

Het laatste deel is een praktische uitwerking met vragen om in de kerkenraad met elkaar het gesprek aan te gaan en voor scholing van bezoekmedewerkers. Het is goed dat er op deze manier ook aandacht is voor toerusting en bezinning. Het biedt handvatten om stil te staan bij wat je ten diepste beweegt.

Het boek sluit af met gebeden en Bijbelteksten. Gebeden en teksten die bezoekmedewerkers kunnen gebruiken tijdens verschillende soorten pastorale bezoeken. Mooie teksten van bijvoorbeeld Bonhoeffer. De teksten zijn over het algemeen wel redelijk klassiek en zullen niet iedereen aanspreken. De gebeden in het Ouderlingenblad van juli-augustus 2019 zijn door hun eenvoud en concreetheid toegankelijker en makkelijker te gebruiken.

Lay-out en taalgebruik

Als eerste valt de hoeveelheid tekst op en de kleine letters. Dit nodigt niet uit om het boek te gaan lezen. Een wat luchtiger opgemaakt boek met o.a. foto’s, tekeningen, schema’s zal eerder opgepakt worden en maakt het prettiger leesbaar.

Bij het lezen merk je al snel dat er meerdere auteurs zijn. Voor een deel is het makkelijk te lezen; voor een deel is het formeel en enigszins verouderd taalgebruik. Dit is natuurlijk een nadeel van voortbouwen op eerdere versies van een handboek.

Eén handboek, twee taakgebieden

Sinds de vorige versie van het handboek is een deel van het werk van de ouderling overgenomen door de bezoekmedewerker en is de naam gewijzigd in handboek voor de ouderling en bezoekmedewerker. Twee taken zijn beschreven: bezoekwerk en beleid. Dit zijn behoorlijk verschillende taken die door mensen met verschillende gaven uitgevoerd worden. Vanuit het verleden, waarin de ouderling ook de huisbezoeken deed, is één handboek voor ouderling en bezoekmedewerker een logische keuze. Voor de bezoekmedewerker van nu is dit niet het geval. Een bezoekmedewerker, die gekozen heeft voor praktisch uitvoerend werk, heeft behoefte aan een ander soort boek dan de ouderling die zich bezighoudt met beleid en bestuur. Zij/hij zal minder interesse hebben voor een boek waarin ook alle regelingen staan en verwijzingen naar de Kerkorde die voor de ouderling van belang zijn.

Maak er twee boekjes van voor de beide taakgebieden afzonderlijk. Met minder tekst per pagina, luchtiger met illustraties, pas taalgebruik aan en neem voor de bezoekmedewerker de gebeden uit het Ouderlingenblad op. Dan heb je boekjes die men gaat gebruiken, om te lezen, om bijvoorbeeld bij de bevestiging cadeau te geven. Boekjes die veel mensen zullen inspireren en dat is toch wat de auteurs hopen.

Over Handboek voor de ouderling & bezoekmedewerker

Ouderling of bezoekmedewerker zijn in de kerk is bijzonder. In de kostbare ontmoetingen met mensen wordt het leven en het geloof in God gedeeld, evenals ongeloof en twijfel. Tijdens vergaderingen bouw je mee aan de toekomst van de gemeente, die soms hoopvol, soms zorgelijk is. Dit boek biedt zowel de doorgewinterde als beginnende ouderling en bezoekmedewerker handvatten. Het bespreekt de gang van zaken in de kerk: wat is pastoraat, wat doet een kerkenraad, hoe ziet een huisbezoek eruit. Er worden gebeden en (bijbel)teksten aangereikt, er is aandacht voor de toekomst van het pastoraat en vijftien casussen en verdiepende teksten zetten aan tot nadenken over thema’s rondom het pastoraat. Een compleet handboek, dat elke ouderling of bezoekmedewerker informeert én inspireert. Erica Hoebe-de Waard is als gemeentepredikant verbonden aan de Protestantse Gemeente te Wageningen. Zij is lid van de redactie van het Ouderlingenblad. Roelof de Wit is als gemeentepredikant verbonden aan de Hervormde Gemeente te Ermelo. Hij is lid van de redactie van het Ouderlingenblad.