Lezing: Is er een hemel voor autisten?

Femmeke van van Berg, werkzaam bij het Kennisinstituut Christelijke ggz, hield tijdens de presentatie van het boek Is er een hemel voor autisten? van Alianna Dijkstra een boeiende lezing over autisme en geloven. U kunt hieronder het eerste deel lezen. Deze lezing wordt opgedeeld in vijf blogs, de komende dagen publiceren we de volgende delen.

Het is me een eer om op deze vrijdagmiddag aanwezig te zijn bij de presentatie van dit boek ‘is er een hemel voor autisten?’ Ik heb het met veel herkenning gelezen. Ik ben Femmeke van den Berg, werkzaam bij het Kennisinstituut Christelijke ggz, waar ik veel schrijf over autisme en geloof. Ook ben ik bekend met autisme vanuit mijn gezin van herkomst. Ik wil jullie het komende kwartier wat vertellen over het hoe en waarom van de invloed van autisme op geloof.

Om te beginnen beschrijf ik kort de hoofdkenmerken van autisme. Vervolgens hoop ik duidelijk te maken hoe dit invloed heeft op geloof, geloofsbeleving en het gemeenteleven. Deze drie punten komen ook in de verhalen in het boek naar voren. Af en toe zal ik daarom ook een citaat gebruiken van de schrijvers van het boek om dit te verduidelijken. Wat uit het boek naar voren komt, en we ook mogen bedenken bij deze presentatie, is dat elk mens verschillend is, dus ook elke persoon met autisme.

Om te beginnen: wat is autisme? Ongeveer 1 procent van de Nederlanders heeft een vorm van autisme. Autisme, het syndroom van Asperger en PDD-NOS vormen samen de Autisme Spectrum Stoornissen (ASS). Bij autisme is de informatieverwerking in de hersenen verstoord. Via onze zintuigen komen er allerlei prikkels binnen, zoals informatie, licht en geluid. Iemand met autisme heeft moeite om die prikkels te verwerken tot een samenhangend geheel. Dit heeft gevolgen voor hun manier van denken en waarnemen (cognitief-psychologische processen) en voor hun gedrag.

De processen die anders verlopen bij autisme, kun je opdelen in drie onderdelen:
– Moeite met samenhangend denken
– Moeite met inleven/sociale interactie
– Moeite met plannen en organiseren.

De moeite met samenhangend denken komt voort uit het feit dat mensen met autisme voornamelijk losse details waarnemen. Ze zien niet één plaatje, maar afzonderlijke informatie dat niet goed samenkomt. Je kunt je voorstellen dat het maken van een puzzel veel meer tijd kost als dit niet automatisch gaat, maar je alle losse stukjes ter plekke nog in elkaar moet zetten.

Dit heeft als gevolg dat men behoefte heeft aan structuur. Elk veranderend detail betekent immers een compleet nieuwe situatie. Het houdt de wereld iets overzichtelijker als je weet waar je aan toe bent. Soms leidt dit tot rigide of star gedrag en kan iemand met autisme weinig flexibel zijn. Daarnaast is voor taalbegrip samenhang nodig. Daardoor ervaren zij door dit verstoorde proces vaak problemen in communicatie.

De moeite met sociale interactie wordt veroorzaakt doordat mensen met autisme moeite hebben om zich in te leven in anderen. Het niet aanvoelen wat anderen denken, voelen of willen kan leiden tot gebrek aan wederkerigheid in relaties. Bij autisme is het vaak ingewikkeld gevoelens van zichzelf te herkennen en uiten, of gevoelens van anderen te interpreteren.

Het derde proces dat anders verloopt bij autisme, is het proces van plannen en organiseren. Om iets te bereiken moet je verschillende handelingen aan elkaar knopen. Daar heb je overzicht voor nodig, wat ontbreekt. Iemand kan dan blijven hangen in een handeling en zo niet op tijd komen.

Uiteraard zijn er nog meer kenmerken van autisme, zoals het hebben van een specifieke interesse of hobby of repeterend gedrag.  Maar in deze presentatie beperken we ons even tot deze drie processen.

De rest van de lezing wordt de komende dagen gepubliceerd.

Is er een hemel voor autisten?

In Is er een hemel voor autisten? brengt Alianna Dijkstra autisme en geloof met elkaar in gesprek. Ben je boos op God omdat je autisme hebt? Is er aandacht voor autisme binnen je kerk? Denk je dat God autisme kan genezen? Alianna Dijkstra schuwt in dit boek geen enkele vraag over mensen met autisme en hun geloof. De schrijfster doet ook verslag van activiteiten rondom dit thema. Zo organiseert een kerk prikkelarme kerkdiensten speciaal voor deze doelgroep. Christelijke professionals komen aan het woord over het werken met cliënten met autisme. De mensen in dit boek komen uit verschillende kerkgenootschappen maar delen hun geloof in God en hun band met autisme. Van Alianna Dijkstra verscheen eerder Autisten liegen niet en Autisteneiland.