Met de zonnebloem mee

Het is alweer een heel aantal jaren geleden dat ik stage liep voor mijn opleiding. Elk jaar mochten we in de zomervakantie een stage uitkiezen in het jongerenwerk, voetbal of scouting, in een fabriek, bij de politie of een zorgstage. Ik koos voor een zorgstage bij de Zonnebloem.

In de buurt van Eindhoven was een vakantielocatie van de Zonnebloem waar mensen met een lichamelijke beperking een volle week lang konden genieten van een heerlijke vakantie met alle noodzakelijke zorg. En vooral: in contact met anderen – in een groep en één op één met een vrijwilliger als begeleider.

Ik werd als jonge seminarist ingezet om een gast van de vakantie gedurende die week te begeleiden. Het was een man van ongeveer in de 40 – ik noem hem voor het gemak even Fred – die geopereerd was aan een flinke hersentumor. Heel wat functies van Freds lichaam waren uitgevallen door de operatie. Hij zat in een rolstoel en kon eigenlijk nagenoeg niets zelf. Hij was fors van postuur, dus het duwen van Fred kostte nogal moeite. Maar moeilijker was het om contact te maken. Hij was heel vriendelijk, maar af en toe leek hij wat weg te vallen.

Ik kwam er gaandeweg achter dat ik Fred goed moest aankijken, dat ik duidelijk moest articuleren, langzaam spreken en gewoon het geduld moest opbrengen om te wachten. Want de gegevensverwerking in zijn hersenen ging uitermate traag: het duurde soms wel vijf tot zeven minuten voordat hij een antwoord had geformuleerd in een heel korte zin. Maar hij begreep nog vrijwel alles. Zolang het maar eenvoudig uitgesproken werd. Tijdens die vakantie hebben we met de groep verschillende uitjes gemaakt, samen op het terras gezeten in de zon, gegeten, muziek geluisterd; ik zong voor hem en we lachten. Maar vaak zaten we gewoon stil bij elkaar.

Vruchtbaar vertragen

Deze stage leerde me dat Fred als de zon was. Ik moest me naar hem toekeren, en hem telkens volgen om in contact te komen en te blijven. Ik werd verwarmd door zijn stille aanwezigheid, en door de moeite die het hem kostte om zijn woorden bij elkaar te vinden. Dat hij die moeite allemaal deed! Eigenlijk logisch, want wie wil nu niet in contact staan met anderen? Dat is toch een basisbehoefte van mensen. Vertragen, dat heb ik daar van Fred geleerd.

Vertragen in het kijken, het luisteren, het aanvoelen, het inleven. En dat vertragen werd vruchtbaar. Ik heb nog nooit met zoveel liefde en warmte het woord ‘dankjewel’ horen uitspreken, zoals Fred dit aan het einde van de vakantie uitsprak. Ik voelde me echt mens, en als het ware in het zonnetje gezet door Fred, terwijl we alles hadden gedaan om de mensen zelf in het zonnetje te zetten. Het was een geweldige ervaring, een leerzame tijd en een prachtige ontmoeting.