Omdat God dat zegt, en dat maakt alles uit | door M.J. Schuurman

Tevoorschijn luisteren en tevoorschijn liefhebben. Zo omschrijft Margriet van der Kooi de taak van een pastor. Een pastor kan een predikant zijn, maar ook gewoon een gemeentelid, een vriend of vriendin met een luisterend oor. Door liefdevol en zorgvuldig te luisteren komt de ander tevoorschijn. Zorgvuldig luisteren ook naar waar en hoe God aanwezig is. Ze schreef een aantal verhalen op. Mooie en intieme verhalen. Vol van de genade van God. Het is voor mij een van de belangrijkste boeken uit 2010.
Pastoraat weerspiegelt iets van de Here Jezus, die zelf de Goede Herder is. Deze Jezus kwam als Zoon van God naar de aarde. Van der Kooi laat steeds zien welk verschil dat maakt in levens van mensen. Hoe de komst van God naar ons genade is en heilzaam in mensen werkt. Zorgvuldig luisteren betekent voor Van der Kooi niet alleen luisteren naar het levensverhaal. Dat ook! Maar ook naar de aanwezigheid van God, van Zijn Geest. Hij is al in de ander bezig voor de pastor komt.

Het verhaal over God, over Christus, hebben wij niet bedacht. Ook dat is heilzaam. Want als wij de verhalen over God zelf zouden hebben bedacht, zouden we er voortdurend aan twijfelen. Dan vallen die verhalen over God in duigen als wij ons leven niet meer in eigen hand hebben. God zegt het. Dat God het zegt, maakt alles uit. Want Zijn Woord heeft gezag. Over alles wat er is en ook over ons leven. Daarom is evangelie verkondiging: een Woord dat God tegen ons spreekt om ons Zijn aanwezigheid te schenken. Van der Kooi vertelt daarover het volgende gesprek:
Ik had die morgen nog een ander gesprek met een heel zieke mevrouw, weduwe, zorgzame kinderen om haar heen, kleinkinderen.
Ze heeft niet veel tijd meer, had de verpleegkundige gezegd, probeer als je tijd hebt vandaag naar haar toe te gaan.
Ik ging, zat een poosje bij haar.
Het zal niet lang meer duren, zei ze rustig.
Nee, zei ik, U bent in het laatst van uw dagen.
We waren weer stil.
Het voelt heel rustig om u heen, zei ik.
Ja, zei ze, Ik ben niet bang. Ik vind het wel erg voor mijn kinderen. Ik had wel graag om hen nog wat meer tijd gehad. Maar ik ben niet bang.
Zij was niet bevreesd.
Hoe komt dat? vroeg ik.
Misschien vindt u het raar, zei ze, maar ik heb mijn leven lang een Bijbelwoord in mijn hart geborgen. Vrees niet, zie niet angstig rond, want Ik ben uw God. Ik help u, ook ondersteun Ik u met mijn heilrijke rechterhand.
Dat komt uit Jesaja, zei ik, want het was advent en ik had die tekst net gelezen. Ja, zei ze. Toen ik achttien was, was ik een angstig kind. Leeuwen en beren zag ik altijd het eerst, en sommigen bleken ook gevaarlijk te zijn. Ik heb de oorlog meegemaakt. We woonden in Rotterdam en wat daar gebeurd is, weet u ook wel. Ik heb vreselijke herinneringen daaraan. Mijn vader en mijn broers hebben aan de Birmaspoorlijn gewerkt en de angst stond hun hun leven lang in hun lijven gebrand. Toen ik belijdenis deed, zei de dominee dat hij een belangrijke levensles voor me gevonden had. Ik zeg je dat je niet bang hoeft t zijn, zei hij. En dat hij dat niet zomaar zei omdat het zo aardig klonk, of omdat me een goed gevoel wilde bezorgen. Ik zeg het, zei hij, omdat God dat zegt, en dat maakt alles uit, dat houdt. Toen gaf hij me deze tekst. Ik heb hem uit mijn hoofd geleerd, hij hangt boven mijn bed. Het maakte alles uit: ik ben nooit meer echt bang geweest, want God is er ook nog.
U hebt een anker, zei ik.
Ja, zei ze, ik heb een anker. Het hangt niet in de lucht. Als ik val, val ik in Gods handen. Hij zal me opvangen. Het staat geschreven.
Het staat geschreven.
Dat houdt. Dat wordt al eeuwenlang gehoord.
Dit gesprek is voor mij een voorbeeld van zorgvuldig luisteren. Alleen al de manier waarop zij het gesprek opgeschreven heeft: met aandacht en liefde. Dit is tevoorschijn luisteren.
Dit is ook verkondiging: wat die dominee ooit tegen deze mevrouw gezegd heeft bij haar belijdenis. Verkondiging als troost en houvast. Geen aardige woorden, maar toezegging van Gods aanwezigheid. Omdat God zelf het gezegd heeft. Van der Kooi: Pastoraat is het werk van het steeds weer bij elkaar brengen van het verhaal van God en de verhalen van mensen.
Mijn ervaring is dat als de kerk van wezenlijke betekenis is voor mensen, kerkelijk of niet-kerkelijk, als zij deze pastorale taak serieus neemt. In navolging van de Goede Herder luisteren met aandacht en toewijding. Het boek van Van der Kooi bevestigt mij in deze ervaring.Â
ds. M.J. Schuurman
N.a.v. Margriet van der Kooi, Pelgrims en zwervers. Gesprekken over God en ons. Uitgeverij Boekencentrum.
—————–
M.J. Schuurman is predikant van de Hervormde Gemeenten Ilpendam  & Watergang. Hij heeft een eigen weblog waar de blog n.a.v. Pelgrims en zwervers eerder verscheen.