'Wie goed doet, goed ontmoet'

Geneviève Waldmann, algemeen directeur van VBK Media (waarvan KokBoekencentrum onderdeel uitmaakt) werd getriggerd door het succes van Hoe overleef ik moeilijke mensen én de moeilijke hoofdpersoon in de Netflix-serie After Life. We zijn haar erkentelijk dat we haar blog op Theoblogie mogen overnemen.

De afgelopen weken kijk ik met veel plezier naar de serie After Life op Netflix. Hoofdpersoon Tony wordt gespeeld door de Britse komiek Ricky Gervais. Hij heeft de serie bedacht en geregisseerd.

Tony is een weduwnaar van middelbare leeftijd in een Engels slaapstadje. Hij is werkzaam als journalist bij het plaatselijke sufferdje, de Tambury Gazette, waarvoor hij humanintereststukjes schrijft: over een vrouw die van moedermelk rijstpudding maakt, een baby die op Hitler lijkt en een jongen die met zijn neusgaten twee blokfluiten bespeelt.

Tony’s vrouw is recent aan borstkanker overleden en heeft vóór haar dood een aantal filmpjes opgenomen met goedbedoelde en opbeurende adviezen voor Tony als zij er niet meer is. Tony leeft alleen nog voor deze postume filmpjes en zijn hond. Hij moet ooit een grappige man zijn geweest, maar op zijn hond na is er niemand meer voor wie hij in leven hoeft te blijven. Tony is boos op de wereld, boos op zijn familie, boos op zijn collega’s, boos op zichzelf. Hij heeft lak aan het leven en zijn medemens, terwijl iedereen probeert hem te helpen. Tony is bot tegen de postbode, Pat, die zijn post leest, cynisch naar de hardwerkende verzorgster van zijn demente vader, die probeert hem op te vrolijken, hardvochtig naar zijn naaste collega’s die hem proberen op te beuren. Nu klinkt dat allemaal erg somber, maar de serie wordt gekenmerkt door Britse humor waardoor het toch allemaal luchtig blijft. Verder heeft Gervais een blik aan goede Britse acteurs opengetrokken, waardoor het acteerwerk uitmuntend is. Zo wordt zijn vader bijvoorbeeld gespeeld door David Bradley, in wie Harry Potter-fans de gruizige Argus Vilder herkennen. Er zijn maar drie mensen waarmee Tony het kan vinden. De drugsverslaafde, die hem zo nu en dan van joints voorziet, de ‘seksworker’ die hij betaalt om de afwas voor hem te doen en de oudere dame op de begraafplaats, wier man naast zijn vrouw op het kerkhof ligt. Zij raakt niet van haar stuk van zijn cynische en botte opmerkingen en duwt hem met haar rake observaties terug in de maatschappij. Langzaamaan wordt Tony weer mens.

Sinds het voorjaar staat Hoe overleef ik moeilijke mensen van de Duitse auteur Jörg Berger in de bestsellerlijst. Een uitgave van KokBoekencentrum. Er zijn nu meer dan 18.000 exemplaren van de titel verkocht. Een stille seller waarover niet wordt geschreven in de media, maar die wel wordt opgemerkt door lezers. Het is een simpel vormgegeven boek met een eenvoudige cover en een weinig originele, maar wel pakkende titel. Berger is psycholoog en psychotherapeut en werkt zowel met moeilijke mensen als met mensen die last hebben van moeilijke mensen. Getriggerd door het succes van het boek én moeilijke Tony pakte ik het boek mee en raakte gefascineerd door het fenomeen. Hoe overleef ik moeilijke mensen is mijn Boek van de Week.

Iedereen komt wel eens een moeilijk mens tegen. Ik heb een ongelofelijke hekel aan voordringende mensen in het openbaar vervoer, fietsers op racefietsen of e-bikes die te hard door de stad sjezen of hun vinger niet van hun te grote fietsbel kunnen afhouden. Ik ga echter niet terugschelden of ruzie maken. Dat kost mij te veel energie, hoewel ik wel altijd een minder leuke dag heb als iemand mij een reeks ziektes naar het hoofd slingert omdat ik het zebrapad oversteek terwijl hij net komt aan geracet. Ik heb gelukkig nooit zo veel last gehad van irritante collega’s zoals we die kennen uit Debiteuren/Crediteuren van Jiskefet of Toren C. Volgens Berger zijn moeilijke mensen zo lastig omdat ze zelf vaak te maken hebben gehad met moeilijke mensen. Hij constateert dat het niet gemakkelijk is voor sociaal ingestelde mensen om moeilijke mensen tegemoet te treden omdat je moet laveren tussen medeleven en zelfbescherming. Moet je een collega met buitensporig gedrag corrigeren of juist in bescherming nemen en helpen? Om deze vraag te beantwoorden moet je zijn boek lezen.

Berger signaleert in zijn boek Grensoverschrijders, Praatjesmakers, Negatievelingen, Dominante Mensen, Wraakzuchtigen, Vermijders en Energieverslinders onder moeilijke mensen. Mijn voormalige baas hoorde duidelijk bij Dominante Mensen: hij had niet graag dat iemand hem in de weg stond en met zijn intimiderende lichaamstaal, woedeaanvallen en dreigementen wekte hij angst op bij zijn ondergeschikten. De meeste mensen vermijden het conflict en geven toe, waarmee ze zichzelf wegcijferen. Ik vond dat machogedrag nogal pathetisch, maar moet wel toegeven dat ik mij in vergaderingen liever op de achtergrond hield. Toen ik wel een keer mijn mond opentrok kostte mij dat bijna mijn baan. Ik heb mijn baas toen uitgenodigd voor een maaltijd waarna bleek dat zijn gedrag voortkwam uit de manier waarop hij was opgevoed en de discriminatie waarmee hij in zijn jeugd te maken had gehad. Geen excuus om zo moeilijk te doen, maar ik begreep hem daardoor wel beter. Tony uit After Life is duidelijk een Negatieveling. Hij maakt zichzelf tot maat der dingen. Zijn voorkeuren, zijn kennis en smaak is maatgevend voor anderen. Daardoor is hij bruusk en bot en daarmee tast hij de eigenwaarde van anderen aan. Zij laten zich overrompelen en gaan hem uit de weg. Op deze manier raakt hij alleen maar geïsoleerder van de samenleving.

Bergers Hoe overleef ik moeilijke mensen is een praktisch boek met tips en trucs voor elk persoonlijkheidstype. Zijn visie is gestoeld op wetenschappelijk strategieën uit de psychologie, maar ook op zijn geloofsovertuiging. Het laatste hoofdstuk gaat over naastenliefde en daarin geeft hij adviezen hoe mensen die opgegroeid zijn met christelijke waarden kunnen omgaan met moeilijke mensen zonder daarbij zichzelf weg te cijferen. Maar of Tony daar oren naar heeft? Ik ben benieuwd naar de rest van de afleveringen van After Life.

Geneviève Waldmann

Hoe overleef ik moeilijke mensen

N.a.v. Hoe overleef ik moeilijke mensen dat verkrijgbaar is als paperback en als e-book.