Dat ding met veertjes
Beeldmeditatie over ‘Jongens met duif’ van Jan Toorop
De veerkracht om na tegenslag op te staan en iets nieuws te beginnen – waar komt die vandaan? Wie of wat inspireert ons? Beeldmeditatie aan de hand van het schilderij ‘Jongens met duif’ van Jan Toorop.
‘Jongens, vergeet het maar, boer worden zit er voor jullie niet meer in! Al dat stikstofgedoe draait ons bedrijf de nek om!’
Na die mededeling van hun vader zitten de jongens aangeslagen en beduusd wel een uur lang tegen een muurtje achter de boerderij. Ze zijn er stil van. Maar dan opeens een duif, die zomaar bij ze neerstrijkt. Ze scharrelt wat rond, laat zich aaien en fladdert er na een paar minuten weer vandoor. Ze laat een veertje achter.
‘Wat moeten we nu Tom?’
‘Ik ga monteur worden! Rommelen met trekkers heb ik altijd leuk gevonden. En jij Kees?’
‘Ik ga naar Denemarken om daar boer te worden.’
Een tijdje later kom ik Tom tegen in mijn garage een dorp verderop waar hij enthousiast staat te sleutelen.
‘Leuk werk?’, vraag ik.
‘Machtig mooi!’, zegt hij stralend.
‘En je broer?’
‘Die loopt stage bij een Deense bioboer.’
‘Heeft hij het naar zijn zin?’
‘Hij vindt het helemaal te gek!’
Twee jongens, ze zagen het niet meer zitten en werken nu toch bezield aan hun toekomst.
Ze laat een veertje achter
Tweede geboorte
Een verzonnen verhaaltje naar aanleiding van een schilderij van Jan Toorop. Onzin? Gekkigheid? Mogelijk, maar de vraag blijft: hoe komt het toch dat mensen ondanks tegenslag, tegenwerking een nieuwe start kunnen en durven maken? De filosofe Hannah Arendt spreekt in dat verband over de tweede nataliteit, de tweede geboorte wanneer wij mensen in staat zijn om na pech, ziekte, ontslag en nog veel meer ellende opnieuw te beginnen.
Maar waar halen zulke mensen hun inspiratie vandaan? Welke goede geest bezielt hen, maakt ze enthousiast en gedreven, vol nieuwe hoop en doet ze er voor gaan?
Is inspiratie, ingeblazen worden door nieuwe kracht, iets van goddelijke aard zoals Griekse filosofen al leerden? Betekent het oorspronkelijk Griekse woord enthousiast niet letterlijk dat je God in je hebt? Zit de heilige Geest er soms achter, die na haar werk gedaan te hebben hier en daar een veertje achter laat?
Het zijn hoopvolle activiteiten van geïnspireerde mensen
Want bij de Voedselbank zie ik mensen kratten met eten vullen voor wie te kort komt. Ik vind een veertje op de grond.
In het verpleeghuis zie ik een dochter haar oude, demente vader liefdevol eten geven. Ze komt van ver en moest een vrije dag opnemen. Ik vind een veertje op de grond.
Tussen de folders van Amnesty, die opkomt voor politieke gevangenen, vind ik een veertje.
Iedere dag passeren zij ons huis. Een vrouw, die liefdevol haar gehandicapte man zijn dagelijkse rondje in de buitenlucht helpt gaan. Als ze voorbij zijn vind ik een veertje op de grond.
Vrijwilligers verzamelen afval uit de bermen langs onze wegen. Als ze weg zijn vind ik veertjes. En vul zelf maar aan. Het zijn hoopvolle activiteiten van geïnspireerde mensen. Dichtregels van de Amerikaanse dichteres Emily Dickenson uit de 19de eeuw zingen in mijn oren:
Hoop is dat ding met veertjes, dat neerstrijkt in de ziel; het zingt een liedje zonder woorden, maar stoppen doet het niet – en nooit. Zacht klinkt het, ook in harde wind. En zelfs de stormen lukt het niet te laten zwijgen het vogeltje dat aan zo velen warmte biedt.
Het vogeltje: is het een duif? Is het Gods goede, hoopgevende en vurige Geest? Die ons als wij er in geloven, als wij blijven hopen, ons in staat stelt om bergen te verzetten, nieuwe wegen te kiezen en zo de wereld een beetje humaner te maken omwille van meer vrede en recht?
Ben je gek als je daarin gelooft? Maar ik word er zelf enthousiast van en zing mijn eigen liedje:
Wie geeft ons vele gaven? Hoe enig is Zijn Geest! Wie leert ons om te dienen? Eén Heer is het geweest! Wie zet ons aan tot werken? Eén God brengt het tot stand en openbaart Zijn geestdrift. Wij leven uit Haar hand!
Ko Schuurmans is theoloog en liturgist.
