Ja, overal is God

In bijbelse verhalen staat de storm vaak voor de chaos die mensen bedreigt. En God kan de storm bedwingen, is daar meester over. Tegelijkertijd gaat Gods komst soms gepaard met een stormachtige wind. Is God dan toch ook ín de storm?

De angsten zwaar belastend,
de noden ongekend.
Wie zoekt er niet al tastend
de Geest die keert of wendt?
Vertrouwen, liefde, hopen,
mijn hart geopend tot
de levensweg te lopen.
Ja, alles leeft in God.

Als moeder en beschermer,
intens en zo nabij,
met liefde nu en verder
in wisselend getij:
de moeiten, niet meer weten
de toekomst aan te gaan.
Geestkracht van wereldbreedte
om daarin op te staan.

In heel ons samenleven
van oost tot west omringd.
De aarde is verweven
waarvan de hemel zingt.
De vragen te verduren,
die van ons levenslot.
In schepselen, culturen –
Ja, overal is God!

Het kwam zomaar bij mij op, dat lied uit ‘de ouwe doos’ van de kerk: ‘Op bergen en in dalen, ja, overal is God’. En dat tijdens het voorbereiden van een preek waarin ik weer eens heel nadrukkelijk wilde verwoorden waar we God – al spreek ik bij voorkeur over de Geest – kunnen ervaren in ons gewone leven, dat nooit gewoon wordt. Het eerste couplet van dit lied is prachtig: ja, God is overal. Ik besloot er drie nieuwe coupletten aan toe te voegen (zie hierboven).

En uitgerekend op het moment dat ik de laatste hand aan deze tekst leg, komt het mailtje van de redactie binnen met de vraag of God al dan niet ook in de storm aanwezig is.

Storm ontregelt, blaast omver, doet bomen ontwortelen, rukt daken van huizen, laat levensgevaarlijk dakpannen om je oren vliegen, doet water tot doodenge hoogten opstuwen en erger. Ik heb acht jaar in Zeeland gewoond en heb de dramatische verhalen gehoord van wie het in 1953 hebben meegemaakt. Waar hebben we het over? Over de betekenis van de feitelijke storm van de lage luchtdruk die zo heftig opgevuld wordt? Of hebben we het over de storm als verbeelding van ons eigen innerlijk waar het bij vlagen zo levens-ontregelend aan toe kan gaan? ‘Ja, overal is God…’ God is in beide.

Huiveringwekkend en prachtig

Allereerst: de geschapen werkelijkheid zit nu eenmaal zo in elkaar dat luchtdrukverschillen verplaatsing van lucht veroorzaken: wind dus. Als de Eeuwige schepper is van alles dat is, dan dus ook van de idyllische zonsondergang die ons zo diep kan raken tot en met de orkaan die een spoor van vernieling en ellende en misschien wel van dood en verderf achter zich laat. Ook dat kan ons diep raken, in alle opzichten.

De storm is uit zichzelf niet goed of slecht, die is er gewoon. Soms dus. Maar in onze ervaring vinden we het doorgaans een enge toestand. Code oranje. Code rood. Toch stond ik als jongen van pakweg 15 midden in de nacht op de dijk van het Marsdiep in Den Helder naar het extreem hoge spokende water te kijken, vechtend tegen de wind om niet van de dijk geblazen te worden. En veel later was ik op de dijk van de Veerse Dam getuige van de hoogste waterstand sinds 1953. Elke golf nam een enorme hap zand van de duinen mee. Ik huiverde én vond het prachtig.

En nu begrijp ik wat ik ervoer: tegenover en in die oerkracht die me in alles te boven gaat dat kleine, dat kwetsbare, dat ‘wat-stelik-eigenlijk-voor?’ En dat blijkt de bron van een zalige dankbaarheid en verantwoordelijkheid, omdat we toch weer verder mogen gaan. Als de wind geluwd is. Als er ruimte komt om de schade op te nemen. Als die hele door en door menselijke beweging op gang komt om de rotzooi op te ruimen en weer op te bouwen, te planten, elkaar te helpen.

Ruimte voor een doorstart

En ja, precies zo vergaat het ons ook in ons innerlijk stormen. Niet dat dat fijn of leuk is. Soms is het ronduit dramatisch. Maar het blijkt soms ook de noodzaak of minstens de aanleiding te zijn om opnieuw te beginnen, om ruimte te maken voor een ‘doorstart’ van formaat.

Komende zondag laat ik het met overtuiging als slotlied zingen: ‘Op bergen in dalen (en dus ook: in stormen en in stilte), ja, overal is God’.

Het lied ‘In bergen en in dalen’ met de nieuwe coupletten van Herman Koetsveld, is te horen als slotlied van de dienst op 9 oktober 2022, te vinden op het YouTubekanaal van de Westerkerk van Amsterdam.