Preekschets Haggai 2:4

Haggai 2:4

Houd vol (…),
houd vol (…),
houd vol (…)
Werk door, ik ben bij jullie, spreekt de HEER van de hemelse machten.

Schriftlezing: Haggai 2:1-9 (NBV), 2:2-10 (HSV)

Thema

Hoe we het volhouden als het toch tegenvalt.

Dit thema van de tweede preek van Haggai (zie ook schets 1 en schets 3) wordt belicht vanuit twee kanten: ondanks een verlammende moedeloosheid en dankzij een bevrijdende bemoediging.

Uitleg

Inmiddels is het 17 oktober 520; ze zijn dus een kleine twee maanden bezig met de herbouw van de tempel. Het is de zevende dag van het Loofhuttenfeest. Dat is een feest vol vreugde en dankbaarheid. Het verrassende is dat toch juist te midden van de vreugde tot drie keer toe klinkt: ‘wees sterk’. Dat klinkt heel indringend, als een verzuchting (amar–na). ‘Zeg het hun toch (alstublieft).’ Dat zou je nu niet verwachten. Wie zich blij voelt, voelt zich vaak ook sterk(er).

De oorzaak? Het valt allemaal nogal tegen. Wat ze in werkelijkheid zien, is minder dan ze in gedachten hebben. Dat wordt allereerst verwoord in de vraag aan hen die zich de vorige tempel nog kunnen herinneren. Dat zullen er trouwens niet zo heel veel meer geweest zijn na bijna zeventig jaar. Wel zal voor (een deel van de) anderen de herinnering aan de tempel levend gebleven zijn door over de heerlijkheid daarvan te vertellen. Vergeleken met de tempel van Salomo wordt de nieuwe tempel een ‘hut’. Er zit een andere kant aan, die te maken heeft met de eerste preek. Die was nodig, omdat ze het al gauw voldoende vonden wat ze voor JHWH deden. Nu is er blijkbaar liefde gekomen voor het huis van God. Er zit iets moois kinderlijks in: ze willen gewoon een mooie plek hebben om JHWH in te verwelkomen.

Prachtig is de inhoud van de bemoediging. Allereerst de herhaling – bevestiging! – van de belofte ‘Ik ben met u’ (vs. 5). Daarbij deze keer een verwijzing naar de Exodus 1, de uittocht uit Egypte. Dan volgt een gedeelte vol met werkwoorden van God! Zij zijn aan het werk en worden moedeloos. JHWH zet daartegenover wat Hij gaat doen c.q. aan het doen is (vs. 7-9). JHWH rekent anders (‘nog één ogenblik’, vs. 7), Hij kijkt anders (de luister van de nieuwe tempel, vs. 10) en Hij hééft alles (volkeren en schatten komen richting de tempel, vs. 8, 9).

Het resultaat zal er zijn en mag er zijn! Hun werk zal hen doen delen in Gods toekomst. De vervulling van de belofte van grotere luister (heerlijkheid) van deze tempel is niet eenvoudig te duiden. Het is een vervulling die verder reikt dat de verfraaiing van de tempel door Herodes de Grote. Het is zelfs meer dan het bezoek dat JHWH aan de tempel zal brengen in de Zoon. Hoe veelzeggend Johannes 1:14 ook is met een toespeling op het ‘vleesgeworden Woord’ en het ‘onder ons tabernakelen’. Het is meer dan de stroom van volkeren die de tempel zullen bezoeken. In het licht van het laatste gedeelte van de prediking van de brief aan de Hebreeën (Hebreeën 12:18-29) is de volkomen vervulling daar waar de stad zonder tempel zich aandient (Openbaring 21:22vv.).

Aanwijzingen voor de prediking

Mensen willen graag bemoedigd worden in de kerk. Dat is begrijpelijk, maar dit gedeelte laat zien dat het ook werkelijk kan wanneer we gehoor geven aan Gods opwekkende woorden. We kunnen niet van de Koning van de kerk verwachten dat Hij ons bemoedigt wanneer we eigenzinnige wegen gaan, die zelfs tegen zijn wil ingaan.

De verlammende moedeloosheid kan geschetst worden. Het ‘als niets’ (vs. 4) is uit het leven gegrepen. Men kan enkele ‘bouwprojecten’ noemen: de christelijke opvoeding, de ontwikkeling van een kerkelijke gemeente, het eigen, persoonlijke leven. Het laatste zeker ook in het licht van de liefde tot God. Hoe meer we Hem liefhebben, des te minder zullen we tevreden achterover leunen (zelfgenoegzaam).

Prachtig is dat juist midden in die moedeloosheid er een woord van JHWH komt door de dienst van Haggai. Het is dus bij God bekend dat deze verlammende moedeloosheid hen in de greep heeft. En in dit licht is het drie keer herhaalde ‘houd vol’ iets heel anders dan drie keer een dreun op je schouder met de woorden ‘volhouden hè?’ Dat kan een mens nog dieper doen wegzinken. Maar woorden van God zijn geen dreunen; zij hebben opbeurende kracht wanneer we ze in het geloof ontvangen. Laat in het amar-na daarom iets doorklinken van het hart van God dat betrokken is bij deze moedeloze bouwers.

Hoe houden we vol als het (ogenschijnlijk) toch allemaal tegenvalt? Leven bij wat God zegt: ‘Ik wil…’ en ‘Ik zal…’ Vooral: Hij is er! Laat vervolgens de ‘rode loper’ van Gods werkwoorden maar uitgerold worden. Zo kan het verlangen opgewekt worden naar de komst van Hem die tot ons spreekt en wiens spreken daadwerkelijk een bemoediging is.

Het is zeer bemoedigend dat waarvan wij zeggen ‘als niets’, God daarvan zegt: ‘Het is veel mooier.’ De toekomstige tempel zal groter in luister zijn dan de eerste tempel van Salomo. Zo delen ze in wat Hij ten diepste doet. Zo mogen we mede-arbeiders zijn.

Het is spannend. Komt er nog zo’n nieuwe tempel van ‘blinkend goud’ die schittert in het licht van de zon? We laten de belofte open wat de vervulling voor de Joden betreft en tegelijkertijd mogen we recht doen aan de definitieve bouw van de tempel: het geestelijk huis (1 Petrus 2) wordt straks zichtbaar in de stad zonder tempel, waar al Gods kinderen inwonen bij God. Hij is dan zelf de tempel en zij wonen met Hem onder één dak. De hele aarde tempel (dat is ook waar de profetie van zijn tijdgenoot Zacharia mee eindigt, Zacharia 14).

Ideeën voor kinderen en tieners

Voor de kinderen: waarom ben je soms helemaal niet tevreden over je tekening, je werkje of wat je ook maar aan het knutselen bent? Het kan zijn dat jij altijd ontevreden bent over wat je doet. Maar nu gaat het om wat anders. Als jij die tekening zou moeten geven aan iemand die je niet kent en van wie je niet houdt, heb je dat ontevreden zijn niet of minder gauw. Dan maak je soms snel even een tekenening. Maar liefde wil iets moois geven, het mooiste. Zo ook als je de God van je doop hebt lief gekregen. Dan wil je het mooiste aan Hem geven, toch?

Voor de tieners: blijkbaar weet de HERE ervan…! Waarvan? Van je moedeloosheid die je verlamt, zodat je alleen maar een beetje hangt achter je bureau of op je bed blijft liggen. ‘Houd vol’ is het woord dat klinkt als je verlangt de weg van de HERE te gaan, maar voor je eigen idee het allemaal niets voorstelt.

Liturgische aanwijzingen

Mogelijke extra schriftlezingen: Zacharia 14:16-20; Openbaring 21:1-4, 22-27.

De psalmen en gezangen dienen iets te vertolken van

• de wetenschap dat God alles heeft en mild wil geven,

• de bemoediging dat JHWH werkt in deze wereldgeschiedenis aan de bouw van zijn kerk en Koninkrijk,

• de liefde tot Gods werk en Gods kerk in deze wereld en

• zeker aan het eind van de dienst, het bezingen van het nieuwe Jeruzalem.