Premium

Preekschets Psalm 25:6 – Naakten kleden – 2e zondag van de veertigdagen

‘Gedenk o Heer, uw barmhartigheid’
Psalmen 25: 6

Deze preekschets komt uit de handreiking ‘Ik ben er voor jou’ van het Steunpunt liturgie.

Algemeen – het eigene van deze zondag, Reminiscere

Zondag Reminiscere verwijst naar Psalmen 25: 6: ‘Gedenk o Heer, uw barmhartigheid’. In dit vers wordt een beroep gedaan op Gods persoonlijke zorg voor David in het verleden. Dat geeft hem hoop, ook in donkere tijden. Hij kijkt er vol verlangen naar uit dat God hem (weer) komt redden. De evangelielezing van deze week, Marcus 9: 2-10, lijkt daar eerst niet veel mee te maken te hebben. De verheerlijking van Jezus staat hierin centraal. Toch is er een prachtige lijn door alle lezingen uit het oecumenisch leesrooster voor deze week heen: God ziet de mens(en). David, in psalm 25, maar ook in psalmen 16. Elia, in 1 Koningen 19. Jezus, op de berg van de verheerlijking.

Deze week staat deze lijn in het teken van weer een werk van barmhartigheid, het kleden van de naakten. Dan komen er in dit leesrooster weer andere teksten bij, van Genesis 3 tot en met Openbaringen 3. Deze teksten kleuren ook de invulling van de evangelielezing van deze zondag uit Marcus 9: 2-10.

Aanwijzingen voor exegese en prediking

Marcus 9 staat in het gedeelte van dit Bijbelboek waarin het gaat om de identiteit van Jezus. Dit begint in hoofdstuk 8: 27 en loopt door tot hoofdstuk 10: 45. Hij maakt zichzelf hierin op verschillende manieren bekend. In dit gedeelte staat onze tekst, met zijn bijzondere inhoud. Jezus ontvangt hier een voorproefje van de heerlijkheid die Hem wacht, dwars door het lijden heen. Het is God die Hem ziet en Hem hierin bevestigt.

Het is heel mooi om deze tekst te verbinden aan de tekst uit Genesis 3, zoals die in het leesrooster staat. Waar daar door de zonde de heerlijkheid van de mens afgenomen wordt, krijgt die hier zijn plaats. Het is een voorproefje van de heerlijkheid waar we weer naar uit mogen kijken. Deze tekst krijgt nog meer verdieping als ook Johannes 19 erbij betrokken wordt, een andere tekst in het leesrooster. In die tekst hangt zegt Pilatus de beroemde woorden ‘Zie, de mens’ (Ecco Homo). In alle drie de teksten, die uit Marcus 9, Genesis 3 en Johannes 19, wordt de mens gezien. Als het ware gepresenteerd. In zijn onbeschermde naaktheid na de zondeval. In zijn (toekomstige) luister en herstel, door het werk van Jezus. Die ook die onbeschermde naaktheid op zich nam.

Een naaktheid die je zowel geestelijk als fysiek kunt opvatten. Dit laatste biedt de mogelijkheid om het te verbinden aan de werken van barmhartigheid. Aan het daadwerkelijk kleden van de ander, het de ander zien ook in diens onbeschermde naaktheid en hulpeloosheid. Er zit ook een aspect in het kunnen ontvangen van nieuwe (al dan niet geestelijke) kleren. Dit komt mooi naar voren in de tekst van Matteüs 22: 1-14, in de gelijkenis over het bruiloftsfeest en de kleren die je daarvoor aangereikt krijgt.

Het letterlijk kleden van de ander, daarvan zijn niet veel voorbeelden te vinden in de Bijbel. Job geeft in hoofdstuk 31 aan dat hij dat deed. En dat hij weet dat dat telde voor God. We weten van Dorcas in Handelingen 9 dat zij dat deed, en dat mensen zich haar daarom herinnerden. Wat wij letterlijk doen voor de ander, dat telt voor God, en wordt opgemerkt. Het zien van de ander werkt drie kanten op: je wordt gezien, je ziet de ander, en de ander ziet dat jij hem of haar ziet. En dat eerste: je wordt gezien, dat begint bij God. Hij ziet ons. Al vanaf het allereerste begin. Hij zoekt de mens op, ook nadat die er een potje van heeft gemaakt. Hij blijft de mens zien, en antwoorden op diens roep om hulp (David, psalmen 25). Zo krijgt Marcus 9 een bijzondere betekenis. De kleren van Jezus stralen, dat ontvangt Hij van God. God ziet hem, en laat dat ook merken. En in Hem ziet Hij ons. Ook wij mogen later in stralende kleren voor Hem staan (Openbaringen 3).

God ziet ons altijd staan. In Jezus ziet hij ons. Heel persoonlijk. Dat is mooi te zien in een weer een andere link, dit keer met het oecumenisch leesrooster. 1 Koningen 19 staat erin voor deze week. Zie hoe God hier zich over Elia buigt, en eerst heel praktisch voor hem zorgt. Het gaat hier in eerste instantie over eten en drinken (dat is een andere week), maar Hij bemoedigt Elia al door hem te zien. In zijn wanhoop, zijn gevoel er alleen voor te staan, door zijn volk niet gezien te zijn. En op wat voor bijzondere manier maakt God zich in dit gedeelte aan Elia bekend! (niet in geweld of lawaai, maar in een stille bries). Dat God ons ziet is niet altijd zichtbaar. Niet voor onszelf, niet voor anderen. Maar we mogen erop vertrouwen, dat blijkt ook uit dit verhaal.

Blijf in de preek niet steken in de geestelijke betekenis van dit alles. Dit leesrooster is geschoeid op de werken van barmhartigheid. Deze week op het kleden van de naakten. Werk het zo praktisch mogelijk uit, het liefst met herkenbare (lokale) voorbeelden. Trek misschien eens iets heel anders aan deze zondag dan er van je wordt verwacht. Of doe dat tijdens de preek. Laat anderen binnenkomen: de een in prachtige kleren, de andere in armoedige. Wie zie je, waar gaat je aandacht naar uit? Naar wie zou God kijken? En als je durft: stel je kwetsbaar op en laat iets van naaktheid zien. Trek iets uit in plaats van iets aan te trekken. Wat doet dat met jou? Met de mensen om je heen? Hoe zou Jezus zich gevoeld hebben? Op de berg in Marcus? In zijn naaktheid aan het kruis?

Deze preekschets is afkomstig uit de Handreiking voor voorgangers, predikers en liturgiecommissies bij het project ‘Ik ben er voor jou. Te groot voor het geluk alleen. Werken vol barmhartigheid’ voor de Veertigdagentijd & Pasen 2021.

Naast deze handreiking zijn ook Vespers voor de Stille Week beschikbaar, een Bijbelleesrooster voor alledag en een Inspiratie en ideeënboekje (met allerlei ideeën, werkvormen e.a. voor thuis of in kleine kring. Met ruime aandacht voor kinderen en jongeren suggesties voor kinderen en jongeren).

Al dit materiaal is te bestellen bij het Steunpunt Liturgie.

Materiaal dat hierbij aansluit, is dat van Kerkinactie voor de Veertigdagentijd.