Boeken voor pastoraal werkers
Pastoraal werk vraagt om nabijheid, betrokkenheid en theologische diepgang. Of het nu gaat om geestelijke begeleiding, het bieden van troost bij verlies, of het ondersteunen van mensen in geloofs- en levensvragen — de pastor staat naast mensen, luistert, bemoedigt en wijst soms de weg. Een stevige theologische basis is daarbij onmisbaar, net als praktische wijsheid en oog voor de context waarin mensen leven.
Voor pastoraal werkers zijn tal van boeken die verdieping en ondersteuning bieden. Denk aan titels over rouw en troost, ethische dilemma’s in de zorg, geloofsgesprekken, geestelijke begeleiding en christelijke presentie. Ook zijn er uitgaven die helpen om beter zicht te krijgen op specifieke doelgroepen, zoals jongeren, ouderen of mensen met een migratieachtergrond.
Daarnaast zijn er theologische handboeken en reflecties die het pastorale handelen verbinden met thema’s als lijden, hoop, incarnatie en de werking van de Geest. Deze boeken helpen om het eigen handelen als pastor beter te begrijpen, bij te stellen of te vernieuwen.
Dit overzicht biedt een ruime selectie van waardevolle titels — van praktische handreikingen tot theologische verdieping — die het werk van pastoraal werkers kunnen verrijken en ondersteunen in hun dagelijkse praktijk.
Bekijk hier het actuele overzicht van boeken voor pastoraal werkers:
Pastoraat en dementie
In ‘Pastoraat en dementie’ geeft Annemarie Roding-Schilt handvatten aan vrijwilligers en professionals in de kerk. Wat moet je doen als leden van je geloofsgemeenschap dement worden? Kunnen ze naar kerkdiensten blijven komen? En hoe geef je het pastorale bezoek het beste vorm en inhoud? Dit boek helpt met praktische tips en voorbeelden bij de zoektocht naar antwoorden. Annemarie Roding-Schilt laat zien dat dementerende gemeenteleden van grote betekenis kunnen zijn voor de kerk. Het boek is bestemd voor iedereen die zich bezighoudt met pastorale zorg en voor mantelzorgers. Het is ook geschikt als ondersteuning bij een training of workshop.
Tot de kern komen
‘Tot de kern komen’ van Johan Smit is een praktisch boek over het voeren van pastorale gesprekken, bestemd voor ambtsdragers en pastoraal werkers. Het voeren van een goed pastoraal gesprek is een vak apart. Vooral jonge pastores en predikanten ontbreekt het vaak aan deskundigheid en kennis om pastorale gesprekken goed en spiritueel te voeren. De vernieuwde editie van dit boek brengt deze kennis en kunde binnen handbereik en wil alle pastores helpen om bewuster, sneller en beter pastorale gesprekken te voeren. Het richt zich op iedereen die zich met of zonder ambt toelegt op heilzame ontmoetingen met mensen.
Pastoraat voor iedereen
In dit boek wil Nynke Dijkstra in een kort bestek, op heldere wijze de hoofdlijnen van het pastoraat in de christelijke gemeente aanreiken. De nadruk ligt daarbij op de praktische kant van het werk: hoe leer je luisteren? Hoe voer je een gesprek? Hoe ga ik om met de bijbel in het pastoraat? Kun je leren bidden met mensen? Hoe reageer ik op kritiek op de kerk of de predikant? Hoe leer ik mijn beperkingen en mijn kracht kennen? Voorafgaand aan deze praktische aanwijzingen wordt ingegaan op de vragen: Wat is pastoraat? Wat vinden we daarover in de Bijbel? Welke plaats neemt het pastorale werk in in de gemeente? Wat mogen we daarin van elkaar verwachten?
Pastoraat bij sterven en rouw
De dood is de ingrijpendste ervaring die een mens kan overkomen. Wat kan het helpen zijn als daar een goede voorbereiding aan vooraf kan gaan, en als er aandacht is voor wie achterblijven. Meestal is er een sterke behoefte aan medeleven, aan bemoediging en troost. Bezoekers vanuit de kerk zoals pastorale medewerkers, ouderlingen, kerkelijk werkers en predikanten komen veel in contact met stervenden en hun verwanten. Zij weten hoe belangrijk het is nabij te zijn, maar ook hoe moeilijk het soms is de goede woorden te vinden. Dit boek wil een handreiking bieden om elkaar bij te staan in dagen van ziekte en rouw en bied verwerkingsvragen en oefencasussen. Ook zijn gebeden en gedichten opgenomen die in het bezoekwerk behulpzaam kunnen zijn.
Handboek pastoraat bij psychische problemen
In Handboek pastoraat bij psychische problemen onder eindredactie van Hanneke Schaap-Jonker geven deskundigen informatie over de meest voorkomende psychische stoornissen. Wat houdt de stoornis in, hoe hangt de stoornis samen met geloof en geloofsbeleving, hoe werkt de stoornis door in het pastorale contact en wat zijn de do’s en don’ts voor de pastor? Een must-read voor iedereen die actief is in het pastoraat, maar ook waardevol voor anderen die in hun omgeving te maken hebben met psychische ziekte.
Werken met rituelen in het pastoraat
Ieder mens kent eigen rituelen, De manier waarop wij aan onze dag beginne, verloopt voor de meeste mensen volgens een vast patroon: het ochtendritueel. Op het werk worden we geholpen door werkrituelen. Feestrituelen markeren onze hoogtijdagen. In onze religieuze rituelen reiken we naar een ontmoeting met God, met wat ‘groter dan ons hart’ is.
In Werken met rituelen in het pastoraat wordt deze gedachte nader uitgewerkt voor het pastoraat. Als wij in onze rituelen uitdrukken wie wij zijn, liggen daarin ook mogelijkheden om onszelf op het spoor te komen en het leven te ‘hervinden’, of er op een passende wijze afscheid van te nemen.
Zorg voor het verhaal
Zorg voor het verhaal is een geheel nieuw opgezet leerboek voor het pastoraat en de geestelijke verzorging. In dit boek worden allereerst de theoretische en culturele achtergronden besproken en komen de voornaamste pastorale modellen ter sprake. In het methodische tweede deel komt het concrete pastoraat aan bod: gespreksvoering, gespreksstrategie, het werken met de verhalen en een methode van narratieve analyse en theologische reflectie. Tot slot gaat dit deel in op de specifiek pastorale methoden van gebed, bijbellezen en ritueel. In het derde deel worden de levensloop en centrale existentiële thema’s inhoudelijk uitgewerkt: verlies, schuld en schaamte, woede en geweld, angst en verlangen. Het slothoofdstuk gaat over de pastor zelf.
Liefdevol oog en open oor
Liefdevol oog en open oor onder eindredactie van dr. H.C. van der Meulen is een handboek pastoraat en een onmisbaar naslagwerk voor iedereen die werkzaam is in het pastoraat, vrijwillig en professioneel. Door de complexiteit en de snelheid van onze samenleving hebben steeds meer mensen moeite overeind te blijven. Dat maakt het pastoraat binnen de kerk tot een van de omvangrijkste werkterreinen, waardoor voortdurend toerusting nodig is. Dit boek biedt een gedegen visie op pastoraat en beantwoordt de algemene vragen rond pastoraat. Daarna komen de persoon van de pastor, het bezoek, het gesprek en de plaats van de Bijbel aan de orde. Het tweede deel gaat in op allerlei vormen van pastoraat, zoals voor zieken, jongeren, ouderen, rouwenden, verslaafden.
De Bijbel open in het pastoraat
Het is een goede gewoonte dat de Bijbel in pastorale ontmoetingen opengaat, maar: waarom is dat belangrijk en hoe doe je dat goed? Wat vraagt dat van de bezoeker? In De Bijbel open in het pastoraat beschrijft ds. M.J. Tekelenburg praktisch hoe het op verschillende manieren kan en belicht hij de achtergrond van die manieren. Het boek is gericht op ouderlingen én is leer- en behulpzaam voor iedereen die bezoekwerk doet en daar de Bijbel graag bij wil openen.
Contextueel pastoraat 1 – De onvermoede derde
Herinnering en verwachting, de mensen `van voorbij en de mensen die nog komen, treffen elkaar in het `nu van iedere mens waarin zij of hij anderen ontmoet. Wie de conflicten en tegenstellingen van het heden helder wil krijgen, botst altijd weer op onderhuidse vroegere conflicten en in het geheim gekoesterde toekomstverwachtingen. Mensen hebben een geschiedenis, een context, waarzonder iemand zichzelf maar moeilijk begrijpen kan. Dat zijn de inzichten van de zogenaamde contextuele hulpverlening die sinds enige tijd met succes worden beproefd in het pastoraat. In De onvermoede derde presenteren de beide pioniers van het contextueel pastoraat, Hanneke Meulink-Korf en Aat van Rhijn, een heldere inleiding tot deze pastorale methode.
De praktijk van de ambten
Hoe ga je als kerkenraad in deze tijd om met moderne samenlevingsvraagstukken, in beleid, pastoraat en diaconaat; met diaconaal-missionair gemeente zijn, het omzien naar je naaste in de buurt? Wat zijn de valkuilen voor elke ambtsdrager? ‘De praktijk van de ambten’ is een trainingsboek met veel praktische aanwijzingen die je nieuwe en frisse impulsen geven voor je ambtelijk werk; een onmisbare steun in de rug in een tijd waarin je als diaken of ouderling met veel zaken wordt geconfronteerd. ‘De praktijk van de ambten’ is uitermate geschikt voor gespreksvoorbereiding, cursussen, trainingen en bespreking op kerkenraden en diaconale vergaderingen
Goed gereedschap is het halve werk
Aan de hand van ervaringen in een ziekenhuis gaan de auteurs na – vanuit hun verschillende disciplines – welke rol theologie vervult in pastoraat, geestelijke verzorging en coaching. En omgekeerd: hoe ontmoetingen inwerken op de theologie. Mensen vertellen hun verhalen, hun angst, hoop en twijfel, en komen met flarden van zin. Hoe reageert de geestelijk verzorger daarop? Wat betekent professionaliteit in die situatie? Is de pastor reisgenoot, vroedvrouw, makelaar in wijsheid, ambtsdrager, gezondene?
Van leegte naar liefde
Van leegte naar liefde, onder redactie van Hanneke Schaap-Jonker en Wubbo Scholte, is een onmisbare gids over verslaving, voor verslaafden, hun omgeving en hulpverleners. Niet alleen met alcohol en drugs, maar ook door gamen, social media, status, macht of bezit kunnen mensen compensatie zoeken voor innerlijke leegte of onvrede. In dit boek worden de onderliggende behoeften en mechanismen bij verslaving besproken, alsook verslaving als psychiatrische problematiek en het werken aan herstel. Herkennen, erkennen, loslaten en veranderen zijn hierbij wezenlijke stappen. Ook uitdagingen en valkuilen voor de sociale en kerkelijke omgeving komen aan de orde. Dit boek is daarom ook een mustread voor mensen die actief zijn in het pastoraat.
Lachen in de regen
Deze bundel bevat 88 verhalen die zijn ontstaan tijdens de jarenlange loopbaan van André F. Troost als pastor en predikant. Sommige verhalen zijn zo weggelopen uit de praktijk van het pastoraat, andere zijn gegroeid tijdens het bestuderen van de Bijbel of het voorbereiden van een preek. Hun kernachtige boodschap is de ene keer verpakt in een ontroerende geschiedenis, de andere keer in een humoristisch verslag van een gebeurtenis of in een overpeinzing.
Sommige verhalen lenen zich uitstekend als bemoediging tijdens een pastoraal bezoek, andere kunnen gelezen worden tijdens een bijzondere viering of bijeenkomst. Ook is de bundel geschikt voor persoonlijke overdenking.
