De kerkelijk werker

De kerkelijk werker in het geheel van de gemeente. Wie is zij, wat doet hij, welke opleiding is nodig, hoe is het werk ingebed in de hele gemeente en de landelijke kerk, hoe gaat het met de samenwerking?

Een kerkelijk werker is iemand die werkt in de kerk en daarvoor wordt betaald. Maar wat doet hij? Welke inspiratie heeft zij? Hoe komt iemand ertoe om te gaan werken in de kerk? Het is gebleken volgens een onderzoek onder beginnende kerkelijk werkers dat het voor 75% vrouwen zijn die ervoor kiezen om in de kerk te gaan werken als kerkelijk werker. De meesten hebben eerder een andere carrière gehad. Lerares, werkzaam in de gezondheidszorg, een technische opleiding of gewoon eerst er zijn voor de kinderen. Via vrijwilligerswerk in de kerk worden ze enthousiast over theologie en pastoraat en willen zij zich daarin verdiepen. Soms is de laagdrempelige Theologische Vorming voor Gemeenteleden, die nog steeds in verschillende regio’s wordt georganiseerd, een opstap voor de HBOopleiding theologie.

Maar er zijn ook jonge mensen. Soms hebben ze een universitaire theologische opleiding gevolgd, maar kiezen ze niet de predikantsmodule. Anderen zijn als gelovigen meteen al geïnteresseerd in het werken in de gemeente en gaan na de middelbare school direct naar een van de HBO-opleidingen pastoraat en theologie. Vaak zijn de banen voor de kerkelijk werkers deeltijdbanen. Ook is er altijd een proeftijd van een jaar. Dat maakt de positie van kerkelijk werkers wel meer onzeker en kwetsbaar. Maar er zijn ook veel verschillen, in dit nummer zult u dat ontdekken. De ene kerkelijk werker is vooral bezig met gemeenteopbouw, de ander is aangenomen voor een speciale taak en een derde is er alleen voor de ouderen. Een bijzondere plek nemen die kerkelijk werkers in die als enige professional werkzaam zijn in een kleine gemeente. Zij doen vrijwel alles wat een predikant ook doet. Kortom, er is veel verscheidenheid in kerkelijk werkers.

Wat kunt u vinden in dit nummer?

Rook Verkaik, een kerkelijk werker die al jaren meeloopt en in verschillende gemeenten heeft gewerkt, geeft een kort inkijkje in zijn bezigheden. Hij was eerst samen met een predikant in een gemeente, maar de laatste jaren heeft hij de positie van de enige professional in de gemeente. En dat bevalt hem goed.

Lenie van Geenen werkt samen met een collega. Zij geeft aan dat het werk van de kerkelijk werker ingebed is in het hele veld van de gemeente, zij schrijft over de samenwerking met zowel vrijwilligers alsook met professionals, haar collega-predikant. Ze geeft een beeld van de kerkelijk werker als een soort spin in het web bij de gemeenteopbouw, naast de predikant.

Christiaan Boers, die op dit moment voorzitter is van de Vereniging Kerkelijk Werkers, schetst in het volgende artikel de huidige situatie van kerkelijk werkers in de Protestantse Kerk. Waar werken zij, wat zijn hun taken, hoe staat het met de voltijd-kerkelijk werkers, en wat is de betekenis van het register waarin een kerkelijk werker ingeschreven wordt?

In het vierde artikel komen weer twee kerkelijk werkers aan het woord. Deze keer in de vorm van een interview. Deze kerkelijk werkers slaan een nieuwe weg in. Zij hebben zich beiden (ook) geregistreerd als zelfstandige en bieden zich aan bij gemeenten. Ook hebben Anna en Jolanda beiden de focus op kerk en maatschappij en vernieuwende activiteiten in de gemeente. Ze hebben beiden ook de ervaring als officieel geregistreerd kerkelijk werker ‘in dienst’, maar zij verkennen het ZZP-schap in de kerk.

Wat zijn de ontwikkelingen bij de opleidingen voor kerkelijk werkers? Wat leren de kerkelijk werkers, wat is het karakter van de opleiding, waar vinden de studenten hun baan en hoe ziet dat er in de toekomst uit? Bertus Nijendijk legt uit hoe de ontwikkelingen zijn. Janneke Bron vertelt over een activiteit die zij als kerkelijk werker heeft opgezet. De timing en het onverwachte van een open kerk in het dorp.

Welke officiële plek hebben zij nu in het geheel van de Protestantse Kerk? Gerrit van Meijeren, hoofd van het Mobiliteitsbureau van de Protestantse Kerk, geeft een paar ins en outs van de officiële positie van de geregistreerde kerkelijk werker. Geregistreerd volgens de normen van die landelijke kerk, dus met de juiste opleiding en vervolgopleidingen die daarvoor nodig zijn. Hoe zit het met studieverlof en wanneer kan iemand een preekconsent krijgen? Aan de hand van twee casussen legt hij het een en ander uit.

Dan komt Christiaan Boers nog een keer aan het woord. In het laatste artikel gaat hij dieper in op de betekenis van de ambtelijke positie van de kerkelijk werker en het verschil dat er is tussen de predikant en de kerkelijk werker. De een staat in het ambt, en de ander wordt in een dienst gesteld. Wat betekent dat nu eigenlijk en hoe vertaalt zich dat concreet in de praktijk van het gemeentewerk?