Menu

None

Eenzaam mogen wezen

Had je als predikant of pastor tijdens de lockdown tijd om te lezen? Wat bleek relevant? Of juist ontspannend? En wat ligt er voor deze zomer nog op de stapel? 
Voor parochievicaris Victor Bulthuis staat lezen deze zomer in het teken van weldadige eenzaamheid.

Lezen en ademloos het blad omslaan
Foto: Rosmarie Voegtli

Dit wordt ons niet ontnomen: lezen
en ademloos het blad omslaan,
ver van de dagelijksheid vandaan.
Die lezen mogen eenzaam wezen.

Tijdens de noodgedwongen lockdown vanwege het coronavirus heb ik de strekking van deze versregels uit Ida Gerhardts gedicht Onvervreemdbaar dagelijks ervaren. Van het ene op het andere moment raakte mijn agenda leeg. Huisbezoeken en pastorale gesprekken, werkgroepen, bezinnings- en kinderactiviteiten werden geschrapt. Eucharistie vieren deed ik uitsluitend via livestream en Kerkomroep, zonder kerkgangers. Uitvaarten, ziekenzalvingen en pastorale noodsituaties werden onderworpen aan strenge regels. Familie- en vriendenbezoeken moest ik net als iedereen uitstellen.

Wat doet een celibatair levend mens in zo’n situatie, ‘ver van de dagelijksheid vandaan’? Wandelen, mijmeren, schrijven, muziek luisteren en vooral heel veel lezen en eenzaam wezen. Maar het was eenzaamheid van een verkwikkende soort, grotendeels gevoed door het ‘ademloos omslaan’ van bladzijden.

Eenzaamheid heeft meer gezichten

Eenzaamheid als levenskunst, het onderwerp houdt me al lang bezig. Ik heb er al eens een artikel over geschreven en dit najaar geef ik er een lezing over. Mijn drie weken vakantie wil ik gebruiken om verder te werken aan een boek over de verschillende gezichten van eenzaamheid. Mijn streven is om de indrukwekkende stapel literatuur hierover die mij al een tijdje in mijn werkkamer ligt te intimideren, te doen slinken. Daar zitten onder meer de waardevolle en genuanceerde studies van Ton Jorna bij, maar ook klassiekers als Overpeinzingen van een eenzame wandelaar van de filosoof Jean-Jacques Rousseau en Het leven in eenzaamheid van de dichter Francesco Petrarca.

Dit voornemen strijdt om voorrang met een ander project waaraan ik al jaren met onderbrekingen werk: het vertalen van poëzie van Johann Wolfgang Goethe. In 2018 verscheen een proeve hiervan: Al is je haar ook wit, je zult beminnen. De liefdes van de oude Goethe (Flanor, Nijmegen). Mijn streven om zo’n honderd gedichten te vertalen is grotendeels gerealiseerd, maar het schrijven van commentaren zal nog de nodige tijd en inspanning vragen. Dat betekent: biografieën van Goethe door wroeten, egodocumenten en secundaire literatuur. Een heerlijk maar tijdrovend vooruitzicht.

Strak dagritme (met een beetje rek)

Hoewel het werken aan twee projecten qua concentratie een lastige klus is, wil ik me er toch aan wagen door mezelf aan een strak dagritme te onderwerpen. Maar ja, drie weken… dat is niet veel. En louter studeerkamerlucht opsnuiven is natuurlijk ook niet bevorderlijk voor de gezondheid. Af en toe een tripje maken, een wandeling, afspreken met familie en vrienden – het zal onontbeerlijk zijn. Een beetje rek in mijn dagschema is dan ook onvermijdelijk.

Hoe ver ik kom, weet ik niet precies. In elk geval hoop ik iets van de weldadige eenzaamheid te hervinden van vóór de versoepeling van de coronaregels. Ditmaal niet noodgedwongen, maar zelfgekozen.

Victor Bulthuis is priester van het Aartsbisdom Utrecht en studeerde filosofie, theologie en journalistiek. Hij werkt als parochievicaris in de parochie H. Maria Magdalena (Betuwe). 

Wellicht ook interessant

Nieuwe boeken